Europa krijgt nieuw consortium Digital Commons EDIC
De Europese Commissie heeft een belangrijke stap gezet richting een soevereine digitale toekomst. Met de oprichting van het Digital Commons European Digital Infrastructure Consortium (DC-EDIC) wil de EU haar afhankelijkheid van niet-Europese technologie verkleinen en de basis leggen voor open, betrouwbare en interoperabele digitale infrastructuren. Nederland behoort, samen met Frankrijk, Duitsland en Italië, tot de oprichters van dit nieuwe consortium dat zijn statutaire zetel krijgt in Parijs.
Met de oprichting van het consortium voorziet de Europese Commissie in de behoefte van veel lidstaten om middelen en expertise te bundelen om open alternatieven te ontwikkelen die hen minder afhankelijk maakt van niet-Europese technologie. Het DC-EDIC is opgezet als een zogenoemd “European Digital Infrastructure Consortium” (EDIC), een nieuwe rechtsvorm waarmee lidstaten gezamenlijk grensoverschrijdende digitale infrastructuren kunnen ontwikkelen, implementeren en beheren. Het biedt een flexibele structuur met eigen governance, budget en rechtspersoonlijkheid.
De ambitie: het bundelen van middelen en kennis om Europese digitale bouwstenen te ontwikkelen die open, veilig en herbruikbaar zijn. Denk aan cloudomgevingen, dataruimtes, interoperabiliteitsstandaarden en gemeenschappelijke digitale diensten voor overheden. Alle software die binnen DC-EDIC wordt ontwikkeld, wordt standaard vrijgegeven onder vrije en open source-licenties.
Digitale soevereiniteit vergroten
Dat de afhankelijkheid van Europa van Amerikaanse of Chinese digitale infrastructuren en technologieën zowel onze economie als democratie bedreigt, is voor Europese lidstaten het afgelopen jaar heel duidelijk geworden. Met DC-EDIC kiest de Europese Unie voor een heel eigen koers. Door in te zetten op open source, interoperabiliteit en Europese samenwerking, wil Brussel de digitale soevereiniteit vergroten en publieke waarden beter beschermen. De focus ligt op het ontwikkelen van zogeheten digital commons: digitale voorzieningen die in gemeenschappelijk eigendom zijn, vrij toegankelijk en herbruikbaar voor publieke en private partijen.
Wat betekent dit voor Nederland?
Voor Nederland biedt DC-EDIC zowel strategische als praktische voordelen. Overheden krijgen toegang tot een Europese infrastructuur waar privacy, veiligheid en interoperabiliteit vanaf het begin in zijn verankerd. Dat maakt het eenvoudiger om gegevens uit te wisselen met andere lidstaten, nieuwe digitale diensten te ontwikkelen en innovatie te versnellen zonder afhankelijk te zijn van commerciële leveranciers.
Daarnaast kan deelname aan DC-EDIC aanzienlijke kostenbesparingen opleveren. Door gezamenlijk te investeren in open source-oplossingen wordt dubbel werk voorkomen en kan Nederland voortbouwen op Europese standaarden. Ook ontstaan nieuwe samenwerkingskansen voor kennisinstellingen en bedrijven die actief zijn op het gebied van digitale overheid, data-infrastructuur en AI.
Organisatie
Het consortium krijgt een ledenvergadering die de implementatiestrategie vaststelt. Tijdens de opstartfase wordt die ondersteund door een ad-hoc implementatiestrategiecommissie. Een directeur zal het dagelijks beheer op zich nemen en de samenwerking met belanghebbenden coördineren. Daarnaast komt er een adviesraad die strategische richting geeft, ondersteund door thematische werkgroepen.
De werking van DC-EDIC is gebaseerd op openheid, transparantie en non-discriminatie. Lidstaten kunnen zich onder gelijke voorwaarden aansluiten, en toegang tot de infrastructuren en testfaciliteiten is open voor publieke en private partners binnen de EU.
Tijdpad en volgende stappen
De komende maanden worden de directeur en het oprichtingsteam geworven. Ook start de implementatie van een ondersteunend project binnen het Digital Europe Programme (DEP).
De officiële lancering van DC-EDIC staat gepland voor december 2025. Tegen 2027 moet het consortium volledig operationeel zijn, met een one-stop-shop en expertisecentrum voor Digital Commons, een jaarlijks Digital Commons Forum, een European Digital Commons Award en een jaarrapport over de voortgang van Europese digitale commons.
Wat is een EDIC?
Een EDIC, voluit Europees Consortium voor Digitale Infrastructuur, is een nieuw Europees samenwerkingsverband waarmee landen samen digitale projecten kunnen opzetten en uitvoeren. Het is een zelfstandige organisatie met een eigen rechtspersoonlijkheid die de lidstaten helpt om sneller en eenvoudiger grote digitale projecten over de grens te realiseren. Een EDIC kan een project in meerdere landen uitvoeren met behulp van een gezamenlijke infrastructuur, eigen diensten en netwerkondersteuning.
Andere EIDC’s
- ALT-EDIC, het consortium van de Alliance for Language Technologies, wil de schaarste aan Europese taaldata aanpakken die beschikbaar zijn voor het trainen van oplossingen op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI). Dit moet resulteren in de creatie van ‘grote taalmodellen’ van Europese regionale en officiële talen.
- CitiVERSE, het initiatief Networked Local Digital Twins towards the CitiVERSE, heeft tot doel bestaande lokale digitale tweelingen in heel Europa met elkaar te verbinden. CitiVerse EDIC omvat momenteel 14 EU-lidstaten en breidt zich snel uit.
- EUROPEUM-EDIC, het consortium voor European Blockchain Partnership and European Blockchain Service Infrastructure, gaat EU-brede grensoverschrijdende diensten leveren voor met name overheden, onder andere voor het onlangs aangenomen Europees kader voor digitale identiteit.
Lees ook:
