Europese Commissie wil meer grip op markt digitale infrastructuur

De Europese Commissie is begonnen met een openbare raadpleging over de Europese digitale infrastructuur. Voor dit doel is de whitepaper ‘How to master Europe’s digital infrastructure needs?’ gelanceerd. Hierin staat een beschrijving van 12 scenario’s waarover de lidstaten, de samenleving, de industrie en academici zich mogen buigen.

Wat staat er op het spel?

De Europese digitale infrastructuur kan wel een zetje gebruiken. Zo was in 2022 slechts 56 procent van de huishoudens in de Europese Unie aangesloten op een glasvezelverbinding (op het platteland 41 procent). Minder dan 20 procent van de bevolkte gebieden in de EU beschikt over 5G. Dat komt onder andere omdat het verdelen van kabelfrequenties in Europa een nationale, trage en dure aangelegenheid is. In landen als Japan, Zuid-Korea en de Verenigde Staten is het relatieve aantal huishoudens en bedrijven dat over een snelle internetverbinding beschikt, veel hoger.

Als bedrijven en burgers in de EU willen profiteren van geavanceerde datadiensten, IoT- en AI-toepassingen, dan is een hoogwaardige infrastructuur wel een voorwaarde. Maar bijvoorbeeld edge computing, waarbij de verwerking en opslag van data zo dicht mogelijk bij de databron plaatsvindt, staat in Europa nog in de kinderschoenen.

Versnipperde markt

Vanuit het oogpunt van autonomie, concurrentiepositie en veiligheid is het niet handig dat de markt voor elektronische communicatienetwerken en diensten zo versnipperd is als ‘ie momenteel is in de EU. Aanbieders hebben per lidstaat te maken met een heel andere markt en andere regelgeving. Om te investeren in de netwerken van de toekomst is er schaal en eenheid nodig.

Meer convergentie

In de netwerken van de toekomst vindt steeds meer convergentie plaatsvindt: de grenzen tussen bijvoorbeeld netwerk- en cloudaanbieders vervagen. Dat maakt dat de huidige regels knellen. Zo vindt meer dan 99 procent van het internationale gegevensverkeer via zeekabels, die niet onder ‘publieke elektronische communicatienetwerkoperators’ vallen. Op dit moment heeft de EU geen accuraat beeld van de bestaande zeekabelinfrastructuur en is er geen sprake van gezamenlijke governance, wat nodig is om bijvoorbeeld snel kabels te repareren.

Onwelkome afhankelijkheid

Private, niet-Europese aanbieders maken dus een heel groot deel uit van de Europese digitale infrastructuur (denk ook aan de cloud). Met het oog op de geopolitieke ontwikkelingen en veiligheid leidt dit tot een onwelkome afhankelijkheid in de hele digitale sector. Het is essentieel dat Europese spelers genoeg capaciteit en schaal ontwikkelen om mee te tellen op het wereldtoneel, vindt de Commissie.

Kwantumdreiging

En dan is er nog de dreiging van aanvallen op de Europese digitale infrastructuur met behulp van kwantumcomputers. Een aantal kwantumontwikkelingen, zoals Post-Quantum Cryptography (PQC) en Quantum Key Distribution (QKD) heeft de potentie om Europese gevoelige data en infrastructuur te beschermen, maar dan moet de implementatie ervan wel gecoördineerd worden.

Wat stelt de Europese Commissie voor?

1. Er moet een levendige gemeenschap van Europese innovators ontstaan. Daarvoor is het nodig om meer connectiviteit te ontwikkelen en te integreren en tot een collaboratieve computerinfrastructuur te komen. Ook moet een samenwerkingsnetwerk worden.
2. Er is een Digital Single Market (digitale eengemaakte markt) nodig voor telecommunicatie. Om het volledige potentieel hiervan te benutten, moeten er maatregelen worden ingesteld die leiden tot een gelijk speelveld. De huidige regels zijn toe aan een herevaluatie.
3. Het is hoog tijd om de veiligheidsrisico’s van kritieke infrastructuur, zoals onderzeese kabels, te beoordelen en te beperken. Verschillende eilanden in Europa zijn voor communicatie binnen de EU sterk afhankelijk van dergelijke kabels.  Er is een instrumentarium nodig voor kabelbeveiliging.

Hoe ziet de Commissie dat voor zich?

Voor iedere uitdaging worden in de whitepaper een of meerdere scenario’s geschetst, zoals het opstellen van een lijst met belangrijke Europese zeekabelprojecten en het versneld en gecoördineerd uitserveren van kopernetwerken (goed voor het milieu, de markt en voor de toegang tot snel internet). Op de consultatiepagina staat een overzicht van alle scenario’s en is er de mogelijkheid tot het geven van feedback. De raadpleging loopt tot en met 30 juni 2024.