Gemeenten mogelijk in ‘zware overtreding’ met gezichtsherkenning aan de balie
Steeds meer gemeenten gaan met gezichtsherkenning aan de slag om identiteitsfraude tegen te gaan, maar ze verzaken om daarover vooraf advies te vragen bij de Autoriteit Persoonsgegevens. De privacywaakhond gaat daarom met koepelorganisatie VNG in gesprek.
Het Brabants Dagblad meldt dat onder meer gemeente Vught gezichtsherkenning toepast aan de balie, om zo mensen te vergelijken met het gezicht op het paspoort. Navraag van de krant leert dat gemeenten bij de AP vooraf geen van allen advies vragen over het gebruik van de toepassing. Volgens een woordvoerder van toezichthouder geldt dat als een zware overtreding.
Zware overtreding
‘Het verzaken van de plicht om de AP om advies te vragen bij een risicovolle verwerking van persoonsgegevens is een zware overtreding. In de meeste gevallen moeten partijen advies vragen aan de AP, als ze gezichtsherkenning willen inzetten. Als wij adviseren om dit niet te doen, kan dat leiden tot forse boetes en andere straffen’, aldus de woordvoerder tegenover de krant.
Gemeenten beweren dat zij de gegevens tijdelijk opslaan. De gezichtsscans worden na de check weer verwijderd en leveren volgens de analyses die zij zelf hebben laten uitvoeren geen risico op.
Wettelijke grondslag ontbreekt
Volgens de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) bestaat er nog geen wettelijke grondslag voor het gebruik van de gezichtsscanners. Er staat dus eigenlijk nergens beschreven of de gemeenten dit mogen doen. Hoogleraar ICT en recht Frederik Zuiderveen Borgesius stelde in maart 2024 dat je ook zou kunnen beargumenteren dat de uitvoeringswet AVG een uitzondering bevat die bij gezichtsherkenning van toepassing is. Het verbod om biometrische gegevens te verwerken voor de unieke identificatie van een persoon is namelijk niet van toepassing, als de verwerking noodzakelijk is voor authenticatie.
‘Het is het beste als er een aparte wet wordt aangenomen voor deze toepassing van gezichtsherkenning’, aldus Zuiderveen Borgesius. ‘Als een wet wordt voorgesteld is er ook ruimte voor publiek debat, en de kiezer heeft indirect invloed omdat de Tweede Kamer de wet moet goedkeuren.’
Lees meer:
Zuiderveen Borgesius stelde in maart 2024 dat je ook zou kunnen beargumenteren dat de uitvoeringswet AVG een uitzondering bevat die bij gezichtsherkenning van toepassing is. Het verbod om biometrische gegevens te verwerken voor de unieke identificatie van een persoon is namelijk niet van toepassing, als de verwerking noodzakelijk is voor authenticatie.”
Dat is tamelijk ongenuanceerd van de hoogleraar.
Artikel 9 van de Uitvoeringswet bepaalt namelijk :
“Gelet op artikel 9, tweede lid, onderdeel g, van de verordening, is het verbod om biometrische gegevens met het oog op de unieke identificatie van een persoon te verwerken niet van toepassing, indien de verwerking noodzakelijk is voor authenticatie of beveiligingsdoeleinden.”
Maar artikel 9, tweede lid, onderdeel g, van de AVG bepaalt :
“g) de verwerking is noodzakelijk om redenen van zwaarwegend algemeen belang, op grond van Unierecht of lidstatelijk recht, waarbij de evenredigheid met het nagestreefde doel wordt gewaarborgd, de wezenlijke inhoud van het recht op bescherming van persoonsgegevens wordt geëerbiedigd en passende en specifieke maatregelen worden getroffen ter bescherming van de grondrechten en de fundamentele belangen van de betrokkene;
‘Gezichtsherkenning aan de balie’ betreft op geen enkele wijze een zwaarwegend algemeen belang.
Bovendien kan ‘identificatie’ en ‘authenticatie’ beiden met eenvoudiger middelen worden voldaan.
In de lezing van Zuiderveen Borgesius rekt art. 9 UAV art. 9 AVG dus aanzienlijk op.
Hetgeen uiteraard niet de bedoeling kan zijn. Daar verandert “een aparte wet” helemaal niets aan.