De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vreest voor overbelasting van de Regionale Historische Centra (RHC) door wijzigingen in de Archiefwet. De koepelorganisatie verwacht ook dat gemeenten extra ondersteuning nodig hebben bij het online publiceren van persoonsgegevens.
De VNG roept in een brief aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) op tot snelle invoering van de nieuwe Archiefwet, maar vraagt tegelijkertijd aandacht voor praktische uitvoeringsproblemen. De huidige wet stamt uit 1995 en sluit niet meer aan op de digitale samenleving. Met de nieuwe wet moet het makkelijker worden om digitale overheidsinformatie duurzaam toegankelijk te maken.
In een reactie aan het ministerie van OCW benadrukt de VNG dat er zorgen bestaan over de geplande wijzigingen. Zo is niet duidelijk hoe de nieuwe regels zich precies verhouden tot andere wetten, zoals de AVG. De VNG vraagt daarom om een expliciete verankering in de Uitvoeringswet AVG, zodat archivering met persoonsgegevens juridisch goed geregeld is. Verschillende wetgevingen kunnen spanningen veroorzaken, omdat ze elkaar tegenspreken: Woo, AVG, de Auteurswet en straks ook de Archiefwet.
Juridisch niet houdbaar
Ook de rolverdeling rond besluitvorming over openbaarmaking roept vragen op. De nieuwe wet legt deze verantwoordelijkheid bij de beheerder van de archiefbewaarplaats, maar volgens de VNG is dat juridisch niet houdbaar. Die bevoegdheid moet formeel bij een overheidsorgaan liggen om rechtszekerheid te waarborgen.
Daarnaast wijst de VNG op de impact voor decentrale archieven. De wet vereist dat beheerders een afweging maken bij het online publiceren van persoonsgegevens. Dat is complex werk waarvoor veel gemeenten extra ondersteuning nodig hebben. De VNG pleit daarom voor praktische hulpmiddelen, zoals handreikingen of beslisbomen, zodat archivarissen hun werk zorgvuldig kunnen doen.
Overbelasting voorkomen
Er is ook aandacht voor de capaciteit van Regionale Historische Centra (RHC’s). Deze centra spelen een belangrijke rol bij het beschikbaar stellen van bijzondere archieven, zoals het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging. De VNG vraagt om ervoor te zorgen dat de RHC’s niet overbelast raken als toegang tot deze archieven wordt uitgebreid.
De nieuwe Archiefwet verplicht alle gemeenten om een archivaris in dienst te nemen. Een kostbare maatregel, zo legde burgemeester Steven Adriaansen van Woensdrecht, tevens voorzitter van de VNG-adviescommissie archieven eerder aan Binnenlands Bestuur uit.
‘Voorheen moest je een verantwoordelijke hebben. Archivarissen zijn niet in groten getale op de arbeidsmarkt. Bij kleine organisaties zie je hen een stuk minder en ook in kleine gemeenschappelijke regelingen.’ Adriaansen trekt een parallel met de chief information security officers (ciso’s) die gemeenten ook ineens moesten aanstellen. ‘Hier geldt hetzelfde voor. Je zult in de markt moeten gaan kijken. En je hebt dus, ook voor werving, extra middelen nodig.’
Lees meer:
