Het nieuwe winkelen

In de zomervakantie bleef het onderwerp terugkomen; de leegstand van winkels in de Nederlandse binnensteden. Enschede had de treurige rol aanvoerder te zijn van een rijtje van steden met hoge leegstand en mocht zich verheugen in de belangstelling van journalisten. Door inzet van de goedkope databundel (dankzij Europese regelgeving) in het buitenland kon ik het nieuws in het vaderland een beetje blijven volgen. Tijdens de vakantie aan Enschede de eer met het onderwerp landelijk nieuws te zijn.

Het gaat om het totale beeld; veel grotere steden staan er niet goed voor en het winkelaanbod staat onder druk. De aandacht van de journalisten gaf de mogelijkheid de aandacht te verleggen van de leegstand naar de centrale vraag: ‘wat valt er te doen?’ Daar is in de afgelopen jaren met de vastgoedeigenaren en winkeliers in Enschede regelmatig over gesproken. We zijn het erover eens dat een effectieve reactie op de veranderingen in de markt begint bij de ondernemers en niet bij de overheid. Eén ding is duidelijk: de behoefte aan vierkante meters winkel neemt af. Op de A-locaties blijven de prijzen op peil, maar er is neerwaartse druk op de prijzen op B- en C-locaties. In Enschede staan we aan de vooravond van renovatie en verdichting van de winkelstraten. De exploitatie van panden is gebaat bij het mogelijk maken van ‘wonen boven winkels’. De gemeente werkt in beginsel mee aan deze functiewijziging en heeft voor bepaalde straten een subsidieprogramma voor aanpak van panden beschikbaar. Logistieke processen veranderen, zoals de omvang van de distributie aan huis en bij de winkels.

In Enschede zien de winkeliers internet niet meer als bedreiging. Na aanvankelijke scepsis over het effect van internet wordt het langzamerhand serieus genomen en organiseren ze met de winkeliersvereniging een gezamenlijke aanpak. De inzet van het verkoopkanaal voor de eigen winkel, gecombineerd met een gemeenschappelijke benadering van de kopers via één website, is in voorbereiding. In de afgelopen tijd hebben veertig winkeliers een cursus over ‘het nieuwe winkelen’ gevolgd. De opzet van het nieuwe winkelen in Enschede is extra lucratief vanwege de beschikbaarheid van gratis wifi in de binnenstad. Daar ligt een net commercieel businessmodel onder.

In verschillende leegstaande panden komen pop-upstores die internetverkoop combineren met een fysieke etalage. Sommige winkels passen openingstijden aan en hebben voldoende aan een klein winkeloppervlak. Even van tevoren bellen en je kunt mode passen in de winkel nadat je via internet de hele collectie hebt kunnen bekijken. De onderlinge samenwerking is zichtbaar; de binnenstad als een grote ‘shopping mall’. Bij vertrek van de Bijenkorf uit de stad is die benadering dé manier om het kopende publiek professioneel tegemoet te treden. Het funshoppen aanjagen en combineren met een bezoek aan de gezellige horeca in de ‘hoofdstad van Twente’. De verandering van de markt is blijvend; internet heeft impact op de binnensteden en gemeentelijke bestuurders kunnen daar niet omheen!