Hoe voorkom je armoede?

De Nationale Ombudsman pleit in een recent rapport voor meer en eerdere ondersteuning van minder zelfredzamen voor en tijdens het schuldhulpverleningstraject. Het project Ondersteuning Schuldhulpverlening doet dat.

Armoede is voor zo’n 600.000 mensen in Nederland de dagelijkse realiteit, zo blijkt uit het onderzoek ‘Een lang tekort; langdurige armoede in Nederland’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Deze groep leeft drie jaar of langer in armoede en komt daar nauwelijks meer uit. Dat is een schrijnende situatie waar de overheid meer aan kan en moet doen, zo stelt de Nationale Ombudsman in zijn rapport. In het project Ondersteuning Schuldhulpverlening beproeven we hoe de overheid mensen met schulden het beste kan ondersteunen. Het is één van de pilots in het programma Innovatief standaardiseren in dienstverlening, het programma waarin VNG/KING samen met gemeenten, manifestpartijen, het Kloosterhoeveberaad, de NVvB en andere partijen in ons netwerk werkt aan het opschalen van innovatieve pilots die bij gemeenten en/of een manifestpartij zijn ontstaan.
Snelle interventie bij schulden heeft zin, zo blijkt uit het onderzoek van het SCP. Van mensen die onder de door het SCP gehanteerde armoedegrens komen (1060 euro voor een alleenstaande, 1990 euro voor een twee-oudergezin met twee kinderen, 1600 euro voor een een-oudergezin met twee kinderen) komt 60% na het eerste jaar uit de armoede, maar na dat eerste jaar neemt de kans dat men aan de armoede ontsnapt sterk af. Het doel van Ondersteuning Schuldhulpverlening is daarom om mensen met schulden zo snel mogelijk te helpen, zodat ze niet langdurig arm blijven.

Inzicht in schuldenproblematiek

In de pilot Ondersteuning Schuldhulpverlening wordt beproefd wat hiervoor de beste aanpak is. De G4 zijn hiermee begonnen en werken samen met de Belastingdienst en het CJIB. Er is een draaiboek gemaakt met daarin de juiste vragen die de gemeente aan de landelijke organisaties moet stellen om de schuldenproblematiek van een inwoner inzichtelijk te krijgen. Als de situatie duidelijk is dan kan men de casus overdragen aan de Belastingdienst en het CJIB, zodat een integrale oplossing voor de problematiek van de inwoner gevonden kan worden. Een andere samenwerkingspartner in deze problematiek is de Raad voor Rechtsbijstand, de wettelijk uitvoerder van de Wet Schuldsanering (Wsnp). Zij beschikken over veel kennis, deskundigheid en contacten als het gaat om de Wsnp en kunnen met gemeenten overleggen wat in een vastgelopen dossier nog mogelijk is. De Raad ondersteunt gemeenten hier graag in, in deze pilot onderzoeken we hoe we dit in concrete werkafspraken vorm kunnen geven.
We willen in deze pilot de lijnen tussen gemeente, manifestpartijen en de Raad korter maken, zodat gemeenten burgers sneller kunnen helpen en daarmee kunnen voorkomen dat zij verder in de problemen raken.

Meedoen

Wij toetsen vanuit VNG/KING de opschaalbaarheid van deze manier van (samen)werken. Het is immers ons doel om innovaties die bij gemeenten en/of manifestpartijen ontstonden tot landelijk niveau op te schalen, zodat uiteindelijk alle gemeenten hier gebruik van kunnen maken. We organiseren hiervoor informatiebijeenkomsten voor geïnteresseerde gemeenten. Hierin toetsen we samen met gemeenten en mensen vanuit de manifestpartijen of deze werkwijze ook bij deze gemeenten past. De eerste informatiebijeenkomst is inmiddels geweest en de komende maanden gaan we met de gemeenten die daar aan deelnamen concrete stappen zetten om de schuldenpositie van de doelgroep te verbeteren. 
Gemeenten die op de hoogte willen blijven van de ontwikkelingen in deze pilot kunnen zich hier opgeven.