Veel organisaties zijn enthousiast over agile werken. Het blijkt een vruchtbare methodiek voor softwareontwikkeling. In de praktijk zien we echter dat wat agile is ontwikkeld niet altijd vanzelf aansluit op het brede geheel van processen en IT binnen een organisatie. Daar kan het gedachtegoed van enterprise architectuur bij helpen.
Hoe combineer je agile werken met enterprise architectuur? Van Wessel onderzocht hoe organisaties dit aanpakken.
Met de populariteit van agile werken is enterprise architectuur op de achtergrond geraakt en dat is jammer, betoogt Robert van Wessel. Van Wessel werkt als adviseur bij ICTU, is verbonden aan de Erasmus Universiteit en schreef met twee medeauteurs een paper over hoe het gedachtegoed van enterprise architectuur agile werken kan versterken. Het paper is gepubliceerd door het prestigieuze instituut IEEE, dat met ruim 400.000 leden in 160 landen tot doel heeft om ‘technology for humanity’ te bevorderen.
Dogmatisch
Van Wessel ziet in de praktijk dat zowel enterprise architecten als aanhangers van de agile aanpak last hebben van rigide denken en het hanteren van een dogmatische aanpak: “In sommige agile raamwerken staat zelfs letterlijk dat je ver moet blijven van architectuur. Terwijl je in de praktijk ziet dat je met agile werken wel snel tot resultaten komt, maar dat die resultaten vaak los staan van elkaar. Als je dan in de organisatie de lijntjes aan elkaar moet knopen, gaat het mis. Bijvoorbeeld omdat de gekozen technologie afwijkt van wat er organisatiebreed wordt gebruikt. Of dat er andere begrippen worden gehanteerd. Juist in het aansluiten van de lijntjes zit de toegevoegde waarde van enterprise architectuur. Je zorgt ermee dat alles wat met de agile methodiek wordt ontwikkeld, goed past binnen de grotere structuur van de organisatie.”
Het totale plaatje
Hoe combineer je agile werken met enterprise architectuur? Van Wessel onderzocht hoe organisaties dit aanpakken. Bij de organisaties die hier succesvol in zijn, valt op dat de belangrijkste aanpassingen worden gedaan in de samenwerking tussen de ontwikkelteams. Architecten worden toegevoegd aan de agile teams, om samen ervoor te zorgen dat wat er wordt ontwikkeld, past binnen het architectuurraamwerk. Dat bijvoorbeeld afgesproken standaarden worden gehanteerd en op eenduidige wijze worden toegepast. “De grootste verandering zit in de rol van de architecten, in hoe zij acteren in de ontwikkelteams. Niet als politieagent, maar als meewerkend teamlid dat de grote lijnen vasthoudt.” De architecten uit de verschillende teams wisselen met elkaar kennis uit, zodat ook tussen de teams onderling de samenhang wordt bewaakt.
Juist in het aansluiten van de lijntjes zit de toegevoegde waarde van enterprise architectuur.
In de organisaties die Van Wessel onderzocht, bleek dat geen van de agile methodieken die de organisaties hadden gekozen (SAFe, LESS en Spotify), voldoende houvast boden om zowel op project- als op organisatieniveau succesvol te zijn. “Het doel van een organisatie is vertaald in een enterprise architectuur. Dat gaat onder meer over hoe de organisatie zijn dienstverlening presenteert en welke technologie daaronder ligt. In de agile teams zijn beperkte onderdelen van dat totale plaatje van belang. Het gaat erom dat ze het totale plaatje zien en het beperkte projectbelang niet de boventoon laten voeren.”
Innovatie binnen kaders
Organisaties omarmen de agile methodiek omdat het ze in staat stelt om in korte tijd kwalitatief goede software te ontwikkelen, in cocreatie met de gebruiker. Als je enterprise architectuur daaraan toevoegt, hoe behoud je dan die flexibiliteit? De kunst is om op het juiste niveau afspraken over de architectuur te maken, zegt Van Wessel. Maar wat is ‘het juiste niveau’? “Vaak wil je op het niveau van de interactie met gebruikers de ruimte om te innoveren, soms wil je die ruimte ook op het niveau van je processen. Dat is bij uitstek iets waar je de agile methodiek voor kunt inzetten. Maar soms is dat niet nodig. Voor een proces dat in de hele organisatie hetzelfde is en waarop je je als organisatie niet wilt onderscheiden, bijvoorbeeld facturering, kun je beter standaardiseren. En voor de ontwikkeling daarvan zijn de meer klassieke ontwikkelmethodieken passender.” Er is geen wet van Meden en Perzen op welk niveau je moet standaardiseren, concludeert Van Wessel. “Dat is afhankelijk van de context van de organisatie. Het bepalen van dat ‘juiste niveau’, dat is nou bij uitstek een vraag voor enterprise architecten.”
Meer informatie
Van Wessel onderzocht hoe organisaties agile kunnen aanvullen met enterprise architectuur. Het onderzoek geeft handreikingen hoe de agile werkwijze lichtelijk kan worden aangepast om op zowel project- als organisatieniveau succesvol te zijn. Het paper dat hij hier met twee medeauteurs, Philip Kroon en Henk de Vries, over schreef is te lezen op de website van IEEE: IEEE Transactions on Engineering Management.
Wilt u meer informatie, dan kunt u contact opnemen met robert.vanwessel@ictu.nl
