ICT verandert de onderlinge verhoudingen tussen burgers, volksvertegenwoordigers en regering. Misschien moeten onze politieke instituties wel volledig op de schop.
ICT is een disruptieve technologie die ons leven en onze maatschappij transformeert. Ook het politieke proces verandert fundamenteel door de invloed van ICT. Dat werd al duidelijk bij de recente verkiezingen, maar dat was slechts een voorbode van wat ons nog te wachten staat.
De moderne technologie beïnvloedt het functioneren van de democratie op een aantal fronten:
- burgers kunnen volop informatie krijgen over belangrijke onderwerpen, maar ook over het gedrag van regering en individuele politici
- burgers kunnen hun stem laten horen
- computeranalyse van social media maakt het mogelijk om de publieke opinie snel in kaart te brengen
- interactie tussen burgers en politici wordt gefaciliteerd
In een eerdere blog besteedde ik aandacht aan de rol van ICT bij de verkiezingen van 12 september. Ook na de verkiezingen zijn we getuige geweest van opmerkelijke ontwikkelingen. Het regeerakkoord riep heftige reacties op, met name bij de achterban van de VVD, en nog vóór de Tweede Kamer zich erover kon uitspreken werd het regeerakkoord aangepast.
In het verleden gaf de burger bij verkiezingen zijn politieke voorkeur aan. Op grond daarvan werd een coalitie gevormd met een regeerakkoord en het kabinet had vier jaar de tijd om de plannen uit te voeren. Discussie en bijsturing vond plaats in de Tweede Kamer. Die tijd is voorbij. De burgers laten direct weten wat ze ervan vinden en kamerleden en kabinet hebben daar rekening mee te houden. Moderne media geven ons de mogelijkheden hiervoor.
In het verleden moest de burger de straat op om te demonstreren en een regering moest het wel heel bont maken voor het zover kwam. Maar een email of een twitterpost is snel geschreven, we hoeven er onze dagelijkse routine nauwelijks voor te onderbreken. Een blogpost werk bovendien aanstekelijk, protest kan snel een viraal karakter krijgen. Een regering wordt dus sneller en nadrukkelijker geconfronteerd met de publieke opinie. Het effect hiervan zal zijn dat er door een kabinet meer geanticipeerd wordt op te verwachten reacties, en dat er niet zo snel een mogelijk controversieel voorstel als uitgewerkt plan zal worden gepresenteerd. Het politieke proces komt in een hogere versnelling, met sterkere betrokkenheid van de burgers.
Wereldwijd kunnen we de transformerende kracht van ICT op het politieke proces waarnemen. Bij de recente verkiezingscampagne van president Obama zijn door de democraten geavanceerde analysetechnieken gebruikt om de campagne lokaal optimaal te organiseren en kiezers gericht en individueel te benaderen en beïnvloeden, en met succes.
Ook in Afrika worden social media en mobiel web ingezet bij verkiezingen: in de campagne van politieke partijen, om het verkiezingsproces te monitoren maar ook voor crisisbeheersing na verkiezingen. Na de verkiezingen in 2007 in Kenya braken onlusten uit. Met burgerinitiatief is er toen een blogplatform opgezet, Ushahidi, voor het crowdsourcen van crisisinformatie (ushahidi.com). Ushahidi heeft een belangrijke rol gespeeld in Kenya en het mooie is dat het platform daarna in heel veel landen, ook buiten Afrika, bij verkiezingen gebruikt wordt.
Bij verkiezingen eerder deze maand in Ghana heeft de kiescommissie Facebook gebruikt om de verkiezingsuitslag bekend te maken.
Maar niet alleen bij verkiezingen worden social media gebruikt. Er zijn al diverse landen die experimenteren met crowdsourcing in het proces van wetgeving. Nederland loopt in deze ontwikkeling zeker niet voorop.
Een volgende fase in de ontwikkeling van democratie staat voor de deur: interactie tussen regering en burgers over beleidsvoornemens, en tussen burgers onderling. Constructief meedenken en meepraten.
Verkiezingen en referenda geven een momentopname van de publieke opinie en kunnen leiden tot een dictatuur van de helft plus één (Egypte?) of een situatie zoals in de Verenigde Staten waar Democraten en Republikeinen elkaar in gijzeling houden. Een pluriforme samenleving vraagt om verzoening van tegenstellingen en daarvoor is publiek debat nodig. ICT geeft ons daarvoor de middelen.
Het kan niet anders of ICT gaat de onderlinge verhoudingen tussen burgers, volksvertegenwoordigers en regering veranderen. En wellicht moeten onze politieke instituties wel volledig op de schop. Het boeiende van de complexe netwerksamenleving is dat niet te voorspellen is wat er gaat gebeuren. We gaan nog interessante tijden tegemoet!
Great post. I hope you don’t mind my replying in English, since I can read Dutch very well, but my communication skills are appalling.
I did a joint degree in German and Politics at Leeds University. Quite surprisingly, despite this being as recent as 2009, the internet barely came up, if at all. In fact, my comments as a first year in one course and respective essays back in 2004 regarding were somewhat dismissed or even ridiculed. I argued that the single most (or arguably, just “single”) democratising feature of (economic) globalisation was the resulting access to electronic communications media controlled not by governments but the “free” market. Among other examples, I cited a study that showed how when 12% of the population have access to a mobile phone, dictatorships tend to fall. Online campaigns were vaguely mentioned, but as a side note, not a matter of study in itself. Which is crazy.
Online marketing has changed EVERY industry – from politics to my own field, translation. A friend, fellow translator and online marketing expert yesterday found herself in hot water after commenting that translators who started out 10-15 years ago can’t really advise young translators how to get into the profession, because times have changed. Another older translator was offended and made disparaging comments that “shiny logos” alone won’t win and keep clients, and a screenshot had been taken of her post and now people were “all talking about” what my friend had said.
The irony?
She told her all this via social media. The screenshot, too, had presumably been shared on social media.
#WelcomeTo2012…