Het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude en -fouten (CMI) verwacht dit jaar circa duizend meldingen. Dat is nog maar het topje van de ijsberg, waartegen het ministerie van BZK sinds februari een nieuw middel inzet: het ongeldig maken van reisdocumenten als met een kopie daarvan misbruik is gepleegd.
Elk jaar neemt het aantal meldingen bij het CMI met ongeveer een derde toe; in 2013 verdubbelde het zelfs. Volgens Gerdine Keijzer-Baldé wijst dat niet noodzakelijk op toenemende identiteitsfraude, maar primair op grote bekendheid met het fenomeen en met de mogelijkheid meldingen te doen. “Dat het stijgt, betekent niet per se meer fraude”, zegt zij in een interview in het begin april verschijnende iBestuur magazine. Keijzer is directeur van de onder BZK ressorterende Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG), die tot begin maart opereerde onder de naam Agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR). Het CMI is daar ondergebracht.
“Er is meer aandacht voor, zoals in tv-programma’s als Radar en Opgelicht, die ook items uitzenden, waarin slachtoffers aan het woord komen. We weten niet waar het stopt. Dit jaar verwachten we op zo’n duizend meldingen uit te komen.” Medewerkers van het CMI spraken in een publicatie onlangs van ‘het topje van de ijsberg’. Keijzer kan wel achter die kwalificatie staan.
Experiment
Het meldpunt is in 2008 met twee personen begonnen, als experiment. Nu werken er vijf. Eind dit jaar loopt de projectperiode af. “Dan moet een besluit vallen over doorgaan ja of nee. Ik verwacht een positieve beslissing.”
CMI-medewerkers helpen melders op weg bij het beëindigen van de fraude, wat doorgaans neerkomt op adviseren politieaangifte te doen.
De Paspoortwet regelt dat gestolen en vermiste reisdocumenten geblokkeerd kunnen worden. Bij kopiefraude, volgens Keijzer een derde van het aantal meldingen, heeft de betrokkene zijn document nog wel in bezit, maar wordt misbruik gemaakt van zijn gekopieerde gegevens. “Het is een heel ernstig probleem”, aldus Keijzer. Afdelingen Burgerzaken adviseerden wel eens het document als vermist op te geven, maar verzuimden soms het in te nemen. Dat creëert echter weer nieuwe risico’s. De RvIG past bij kopiefraude nu een ruime interpretatie toe van het begrip ‘anderszins vermist’, waardoor blokkeren van het reisdocument toch mogelijk is. Deze aanpak wordt later in de Paspoortwet opgenomen.
Overheidscampagnes stimuleren tot terughoudendheid bij het laten kopiëren van id-bewijzen, door gebruik van een ‘ID-cover’ die pasfoto, BSN, documentnummer en machineleesbare zone afdekt, en door op de kopie ‘kopie’, afgiftedatum en -doel te zetten. Maar dan blijken hotels en autoverhuurders daarmee dikwijls geen genoegen te nemen. “En overheidsorganisaties”, vult Keijzer aan. Wat ze daartegen doet? “Daar is de dialoog voor. Ketenoverleggen. Sessies met koepelorganisaties.”
