Investeer in innovatie

Innovatie gedijt goed in crisistijd. Toch gaat dat niet vanzelf. Het vraagt om serieuze investeringen, maar nu donkere wolken zich samenpakken boven de economie, dreigen bezuinigingen. Juist nu moet echter geïnvesteerd worden in digitale innovaties binnen de overheid.

Innovatie staat hoog op de bestuurlijke agenda’s maar de publieke investeringsbereidheid is beperkt. Er wordt massaal geëxperimenteerd met nieuwe technologieën en veel overheden hebben ambities op het gebied van bijvoorbeeld datagedreven werken. Maar om de ambities te realiseren is tijd en geld nodig, en daar schort het nog vaak aan.

Bestuurders willen graag snel resultaten en het liefst ook met enige zekerheid. Innovatie kost echter tijd en de resultaten zijn lang niet altijd van tevoren goed te voorspellen. Innovatiebudgetten lopen daardoor op korte termijn het risico voor laag hangend fruit te worden aangezien als gezocht wordt naar besparingen. Het gevolg daarvan is dat we op langere termijn weinig opschieten met het doorvoeren van vernieuwingen binnen de overheid.

De coronacrisis heeft ons het belang van die vernieuwingen laten zien. Van digitalisering en een andere manier van werken tot het gebruik van data-analyses en apps als bron voor datagedreven beleid. De inzet van technologie biedt kansen voor de aanpak van maatschappelijke uitdagingen en het verbeteren van dienstverlening. Maar het is ook noodzaak geworden voor de uitvoer van veel publieke taken waarbij data steeds vaker centraal komt te staan.

Gelukkig wordt er de laatste jaren steeds meer geïnvesteerd in innovatie, en ook steeds vaker gebeurt dit in samenhang en samenwerking met de markt. Zo heeft het kabinet recent bij de actualisatie van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie bekend gemaakt dat er  23,5 miljoen euro extra geïnvesteerd gaat worden in AI. Toch blijven deze substantiële investeringen nog achter op de ons omringende landen. De Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie riep het kabinet eerder dit jaar dan ook op om krachtiger te kiezen voor onderzoek en innovatie met sleuteltechnologieën zoals AI. Investeren in innovatie loont. Dit blijkt ook uit recent onderzoek van TNO waarin gekeken is naar hoe Duitsland geprofiteerd heeft van investeringen in onderzoek en innovatie in de vorige crisis. Met een volgende economisch crisis voor de deur is de oproep van de AWTI nog relevanter geworden, voor alle overheden.

Nu gemeenten een tegenvaller verwachten van anderhalf miljard euro door de coronacrisis, en de economische vooruitzichten somber zijn, komen budgetten onder druk te staan. Het credo ‘meer met minder’ zal binnenkort dan ook wel weer zijn intrede doen. Hopelijk worden digitale innovaties daarbij als kans gezien, en niet als kostenpost.

Christian Verhagen is senior adviseur bij Verdonck, Klooster & Associates en publiceert regelmatig over data en technologie in de publieke sector.