Kan AI daadwerkelijk bijdragen aan de Groene Transitie?

Artificial intelligence (AI) krijgt momenteel erg veel media-aandacht. Mensen zijn dolenthousiast, bedrijven verdiepen zich in de wijze waarop ze optimaal gebruik kunnen maken van AI, aandelen van AI gerelateerd bedrijven schieten naar grote hoogtes. Tegelijkertijd zien veel mensen de risico’s en bedreigingen van AI. Daarom werken overheden aan regelgeving met betrekking tot AI om zaken in toom te houden.

Het bovenstaande roept allereerst de vraag op wat wordt verstaan onder AI en daarnaast waarom een onderneming AI zou inzetten? Op de website van het Europees Parlement (EP) staat de definitie van AI als volgt beschreven: AI is de mogelijkheid van een machine om mensachtige vaardigheden te vertonen – zoals redeneren, leren, plannen en creativiteit. Een grote software fabrikant beschrijft de reden voor de inzet van AI door een onderneming als volgt: AI-technologie verbetert de bedrijfsprestaties en productiviteit door processen of taken te automatiseren die voorheen menselijke inzet vereisten. Bovendien maakt AI het mogelijk om data te interpreteren op een schaal die geen mens ooit zou aankunnen. Die mogelijkheid kan een bedrijf aanzienlijke voordelen opleveren.

Nauwkeuriger plannen door het delen van data

Het EP verwacht dat AI kan bijdragen in de Groene transitie door het verminderen van de koolstofvoetafdruk en het energieverbruik. Een voorbeeld van een project dat wordt ondersteund door de Nederlandse overheid om de koolstofvoetafdruk te verminderen is ‘Data delen in de logistieke sector’. Het idee is dat door data te delen in de logistieke keten, een nauwkeuriger planning kan worden gerealiseerd dan de huidige. Deze planning kan tot stand komen met behulp van AI. Het resultaat is minder bewegingen van vervoerders (boot, trein, vliegtuig en vrachtauto) waardoor de koolstofvoetafdruk wordt verminderd. Vanuit de EU wordt datadelen gestimuleerd met behulp van wetgeving, Data Governance Act en Data Act.

Verkleinen koolstofvoetafdruk door hogere productiviteit

Om het doel van minder vervoersbewegingen te bereiken, zullen de (economische) belangen in de logistieke sector moeten zijn verenigd, afspraken zijn gemaakt en tevens geïmplementeerd op het gebied van governance, processen en techniek. Ook wanneer deze onderwerpen tot tevredenheid van de sector zijn gerealiseerd dan nog is het lastig om de koolstofvoetafdruk te verminderen. Een belangrijk aspect hierin is dat de gehele logistieke keten op korte en middellange termijn niet volledig geautomatiseerd is. Mensen, met al hun opgedane ervaringen en belangen, zullen de gang van zaken in het logistieke proces bepalen met een aanzienlijke kans op een afwijking van de nauwkeurige planning. Ook wanneer het logistieke proces exact zou verlopen volgens planning dan nog is de kans klein dat  de totale koolstofvoetafdruk zal verminderen. De vervoerder zal blij zijn met het werken op basis van de nauwkeurige planning omdat hiermee de inzet van het vervoersmiddel wordt vergroot  (verbeteren productiviteit). Een hogere productiviteit van het vervoersmiddel doet de koolstofvoetafdruk vergroten.

Terug naar de titel, Kan AI daadwerkelijk bijdragen aan de Groene transitie? Zoals is aangegeven zal AI de productiviteit naar verwachting kunnen verbeteren. Uit technisch oogpunt is voor het gebruik van AI significant meer CPU power en dataopslag (met het hieraan gerelateerd energieverbruik) nodig dan in het huidige IT-landschap beschikbaar is. Het gevolg is uitbreiding van deze middelen. Een belangrijke vraag die de overheid zich moet stellen is ‘Wat is de te verwachten impact op het milieu van AI gebruik?’ Het Wereld Natuur Fonds (WNF) beschrijft dat de negatieve impact op de natuur vooral wordt veroorzaakt door het westerse consumptiepatroon en in toenemende mate door dat van opkomende economieën met een stijgende welvaart. De Universiteit Utrecht (UU) verwacht dat een groeiende wereldbevolking en een stijgende welvaart naar verwachting gepaard zal gaan met een toenemende vraag naar energie, grondstoffen en voedsel.

Nadelige gevolgen van de stijging van de welvaart

Deze onderwerpen in ogenschouw nemende is de verwachting dat op korte en middellange termijn AI niet zal bijdragen aan een lagere belasting van het milieu als gevolg van de toename van het hieraan gerelateerde energieverbruik. De verwachting is dat op langere termijn, als gevolg van de voortschrijdende technologische ontwikkelingen, het energieverbruik van AI een beperkte impact heeft op het milieu. Op langere termijn zal de grote impact op het milieu zitten in de stijging van de welvaart als gevolg van het gebruik van AI. Organisaties als het WNF en de UU hebben beschreven wat de te verwachten nadelige gevolgen voor het milieu zijn van een stijgende welvaart.