Interoperabiliteit in de overheid: van versnippering naar verbinding

In een tijd waarin maatschappelijke opgaven continu verder compliceren en technologische ontwikkelingen elkaar in hoog tempo opvolgen, staat de Nederlandse overheid voor een belangrijke opgave. Zij moet beter samenwerken over de grenzen van afdelingen, domeinen en bestuurslagen heen. Interoperabiliteit speelt hierin een centrale rol: het vermogen van systemen, organisaties en processen om soepel samen te werken is onmisbaar voor rijksbrede digitalisering.

Versnippering in gemeenteland

Het zijn vaak gemeenten waar digitalisering versnipperd plaatsvindt. Elke gemeente ontwikkelt zijn eigen IT-aanpak, zoekt zelf naar oplossingen en worstelt met een gebrek aan capaciteit en specifieke digitale kennis. Hoewel er veel goede bedoelingen zijn, leidt deze fragmentatie tot inefficiëntie, dubbel werk en gemiste kansen. Wat vandaag lokaal goed werkt, blijft morgen onbenut op nationaal niveau.

Deze situatie kost niet alleen geld en tijd, maar frustreert ook de inwoner en ondernemer die één overheid verwacht. Niet een wirwar van systemen en processen die van alles doen, behalve met elkaar praten. Daarom is het tijd om te denken in federatieve IT: een model waarbij overheden hun autonomie behouden, maar wél samenwerken via gedeelde digitale diensten en standaarden.

Samenwerken loont

Interoperabiliteit is de sleutel om deze versnippering te doorbreken. Door samen op te trekken, standaarden te hanteren en kennis te delen, kunnen overheden efficiënter en effectiever opereren. Een goed voorbeeld hiervan zijn gezamenlijke dataplatforms, waarmee gemeenten op uniforme wijze informatie uitwisselen. Dit voorkomt dubbele registratie, versnelt besluitvorming en maakt het mogelijk om op regionaal of zelfs landelijk niveau integraal beleid te voeren. Het effect? Betere dienstverlening, lagere kosten en meer ruimte voor innovatie.

Standaardisatie als fundament

De basis voor succesvolle interoperabiliteit is standaardisatie. Alleen als we dezelfde taal spreken – zowel technisch als organisatorisch – kunnen systemen en processen echt samenwerken. Denk aan API-standaarden, gegevensmodellen, afspraken over governance en een gemeenschappelijke IT-architectuur. Het vraagt om regie, gezamenlijke ambitie en investeringen in kennisopbouw en infrastructuur.

Organisaties zoals VNG Realisatie en het Forum Standaardisatie spelen hierin een belangrijke rol, maar ook marktpartijen kunnen hier proactief aan bijdragen. Bij KPN geloven we in een open ecosysteem waarin overheid en technologiepartners samenwerken aan duurzame, schaalbare oplossingen.

Hoe KPN bijdraagt aan interoperabiliteit in de overheid

KPN werkt dagelijks samen met overheden aan het versterken van digitale samenwerking en het verbeteren van gegevensuitwisseling. De bijdrage richt zich op drie pijlers:

1. Veilige en betrouwbare infrastructuur
   Interoperabiliteit begint met een solide digitale basis. KPN levert netwerken met hoogwaardige security en connectiviteitsoplossingen die verschillende overheidslagen veilig en toekomstbestendig met elkaar verbinden. Van gemeentekantoor tot datacenter, KPN biedt de stabiele digitale verbindingen.
2. Standaardisatie en integratie
   KPN ondersteunt overheden en ketenpartners bij het toepassen van open standaarden en het koppelen van systemen via API-integraties en dataplatforms. Dit helpt versnipperde IT-landschappen te harmoniseren en samenwerking tussen afdelingen, regio’s en organisaties te versnellen.
3. Kennisdeling en co-creatie
   Samenwerking vereist inzicht en draagvlak. Via kennissessies, innovatieprojecten en multidisciplinaire teams brengt KPN overheden bij elkaar. Denk aan gezamenlijke verkenningen van datagedreven werken, digitale identiteit of de inrichting van een regionaal interoperabiliteitsraamwerk.
4. Federatieve architectuur en regie
   KPN ondersteunt de overheid bij het inrichten van federatieve IT-omgevingen. Daarmee behouden organisaties hun autonomie, maar maken ze wel deel uit van een gestandaardiseerd, verbonden geheel. Van identiteitsbeheer tot datadeling.

Naar een verbonden overheid

De toekomst vraagt om een overheid die niet versnipperd, maar verbonden is. Een overheid waarin gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk elkaars inspanningen versterken. Interoperabiliteit is daarbij de motor van verandering. Door samen te werken aan gestandaardiseerde digitale fundamenten en werkende IT-koppelingen wordt het mogelijk om sneller en wendbaarder inspelen op maatschappelijke uitdagingen.

De technologie is er. De urgentie ook. Het is tijd om de silo’s te doorbreken en te kiezen voor structurele samenwerking.