Kruisbestuiving tussen IMAGEM en SkyLab: een ‘hete’ druktemonitor

Zo weet elke congresganger waar het druk is en waar niet. Inmiddels heeft de tijd ons ingehaald en is het congres Digital Only. Geen druktemonitor ter plekke, maar wél een mooie samenwerking.

Marktmanager overheid Niels van de Graaf van IMAGEM en SkyLab-oprichter Remy de Jong sr. ontmoeten elkaar in het kantoor van de laatste in Maassluis. Tussen her en der verspreid liggende sensoren vonkt algauw een onzichtbare lading van enthousiasme en waardering over en weer. De Jong sr. vindt het ‘heel bijzonder’ hoe IMAGEM data visualiseert en Van de Graaf is onder de indruk van de inventiviteit van SkyLab. De Jong sr. steekt van wal. Hij is Rotterdammer en dus meer van ‘poetsen’ dan van ‘lullen’, maar toch kan hij praten als de beste. Lukraak pakt hij kleine plastic prototypen op, waarin sensoren kunnen worden geplaatst of verstopt. Is een product niet in de handel, dan ontwerpt en print SkyLab zelf een prototype, waarna het elders kan worden geproduceerd.

Vader en zoon De Jong zijn de grondleggers van wat zij ‘heterdaadtechniek’ noemen: lok- en volgmiddelen die de locatie van (gestolen) goederen kunnen weergeven en volgen. De sensoren die erin zitten, zijn zo klein dat ze niet of nauwelijks te ontdekken zijn. Ze kunnen jaren achtereen draadloos met het internet communiceren.

“Dit is het 007-deel van onze producten, de spullen waarmee we boefjes vangen”, verduidelijkt De Jong sr., terwijl junior achter hem ingespannen naar grote beeldschermen zit te turen. Het betreft voorwerpen met sensoren die onder meer de politie helpen bij criminaliteitsbestrijding. Veel kan sr. er – om begrijpelijke redenen – niet over vertellen, maar denk aan zoiets als een sensor in een fiets zodat deze na diefstal kan worden getraceerd.

Brandstichtingen

Criminaliteitsbestrijding is slechts een van de (maatschappelijke) doeleinden waarvoor de sensoren van SkyLab kunnen worden ingezet. Ze zijn ook bruikbaar in het verkeer of voor het milieu. De Jong sr. pakt een rood plastic boxje op. Er kan een sensor in die onder meer meet of een slagboom omhoog of omlaag staat, of kapot is. De sensoren zitten inmiddels op alle bruggen in Nederland. “De informatie wordt – geheel automatisch – via ons platform doorgestuurd aan bijvoorbeeld navigatiesystemen. Zo kun je filevorming voorkomen en de uitstoot van uitlaatgassen verminderen”, legt De Jong sr. uit.

De sensoren kunnen van alles en nog wat meten: vluchtige stoffen, uitlaatgassen, CO2, temperatuur, maar ook de stand van het grondwater, de aanwezigheid van een knaagdier in een muizenval of de hoeveelheid zeep of ontsmettingsmiddel in een dispenser. Voor een van de grootste leveranciers op dit gebied ontwikkelde SkyLab een hele productlijn. “Dat kost wel wat, maar je bespaart op het mannetje dat al die dispensers moet controleren.”

Toen complotdenkers ervan verdacht werden gsm-masten in de fik te steken omdat die het coronavirus zouden verspreiden, ontwikkelde SkyLab binnen een week een kastje met sensoren erin. Die werden met tiewraps aan de masten bevestigd. Binnen een mum van tijd daalde het aantal brandstichtingen van 28 naar 1. “Het biedt onbeperkte mogelijkheden”, concludeert De Jong.

LoRaWAN: een revolutie

De sensoren van SkyLab – en ook andere overigens – zijn gratis met het internet verbonden via LoRaWAN, waardoor ze onderdeel kunnen vormen van het Internet of Things. LoRaWAN, Long Range Wide Area Network, is de naam van een telecomnetwerk dat geschikt is voor langeafstandscommunicatie met weinig vermogen. Een piepkleine sensor kan zo vier tot vijf jaar lang draadloos een signaal uitzenden met een bereik van tien tot vijftien kilometer.

SkyLab heeft in heel Nederland vele honderden kastjes geplaatst en verbonden met het wereldwijde The Things Network, dat de schakel tussen LoRaWAN en het internet vormt. Daardoor zijn objecten niet alleen in Nederland, maar ook in het buitenland te volgen. “Gratis”, benadrukt De Jong sr., “en je bent niet afhankelijk van je eigen systeem, want je maakt gebruik van een gemeenschappelijk netwerk. LoRaWAN maakt het laatste decennium een enorme vlucht. Het is een revolutie, de perfecte techniek voor sensoren. De toepassingen zijn zó breed.”

Een gezicht

IMAGEM zet data zoals die door bedrijven als SkyLab worden gegenereerd, om in dynamische informatie en interactieve infographics. Locatie-intelligentie is het domein van IMAGEM, ze vertalen gegevens van de veranderende leefomgeving in informatie die kan helpen bij het beter onderbouwd nemen van beslissingen.

Na het uitbreken van de coronacrisis ontwikkelde IMAGEM samen met SPOTinfo een COVID-19-informatiedashboard. Daarin zijn de data van het RIVM gepresenteerd als een heatmap. Een heatmap is een tweedimensionale weergave van data waarin de waarden en intensiteit worden uitgedrukt in kleuren. Zo is complexe informatie in één oogopslag inzichtelijk te maken. “Een beeld zegt meer dan duizend woorden”, zegt Niels Van de Graaf.

Het ‘COVID-19-door-de-tijd-heen-dashboard’ kan veiligheidsregio’s, gemeenten, GGD’s en andere organisaties helpen om inzicht te krijgen in de locatie en ontwikkeling van de virusverspreiding. Van de Graaf: “Wij geven dat soort data een gezicht.”

Op zijn laptop laat hij het ‘COVID-19-door-de-tijd-dashboard’ van de afgelopen maanden zien. Data worden weergegeven op de kaart van Nederland, zodat je precies kunt zien hoe het virus zich geografisch verspreidt. Het ontlokt De Jong sr. een zucht. ‘Wij visualiseren onze data ook wel, maar plat, in grafiekjes. Dit is veel mooier, echt heel bijzonder.”

Geen stadswacht nodig

Het concept dat IMAGEM en SkyLab samen willen presenteren is gebaseerd op data die SkyLab met behulp van vijf sensoren kan genereren. Het concept ervoor had SkyLab in de aanloop naar het Songfestival in Rotterdam ontwikkeld. Toen dat niet doorging, verdween het in de kast. De sensoren, benadrukt De Jong sr., doen niet anders dan (unieke) mobiele devices in een bepaald gebied tellen. “Er wordt niks vastgelegd, we concentreren ons puur op de platte data. We voldoen aan de AVG (Algemene verordening gegevensbescherming); de privacy is gegarandeerd. En de ervaring heeft ons geleerd dat de tellingen behoorlijk nauwkeurig zijn.”

Van de Graaf meent dat het ‘COVID-19-door-de-tijd-dashboard’, dat ook (gratis) op de IMAGEM-website is te vinden, in deze onzekere tijden nuttig kan zijn voor gemeenten, veiligheidsregio’s en andere organisaties. “Door sensoren, zoals die van SkyLab, op een locatie te plaatsen, kun je bijvoorbeeld zien hoeveel bezoekers er op een strand zijn of hoeveel mensen er in een café of bioscoop zitten. Daar heb je dan geen stadswacht meer voor nodig. Als de overheid die data ook met het publiek deelt, kan ik als burger besluiten om later of helemaal niet naar dat strand te gaan.” Bij de afvalverwerking in Rotterdam gebeurt zoiets al, vertelt De Jong sr. Daar kan de burger live zien hoe druk het bij een inzamelpunt is.

Eindeloze mogelijkheden

De mogelijkheden zijn eindeloos, benadrukken de twee mannen nog maar eens. Van de Graaf noemt nog een laatste voorbeeld. “Je kunt een ruimte, park of plein opmeten en delen door die anderhalve meter. Zo weet je hoeveel mensen er volgens de coronaregels maximaal mogen zijn. De data uit de sensoren geven aan wanneer dat maximum wordt bereikt. Dan kun je maatregelen nemen. In het maatschappelijk debat wordt nog wel eens geroepen: hoe gaan we dat allemaal handhaven? Op deze manier is dat helemaal niet zo moeilijk!