Liefde voor iedereen

Laten we het eens proberen. We gaan liefde nemen als uitgangspunt bij het bevragen, ontwerpen en inzetten van technologie. Ik kijk uit naar de maatschappelijke verandering, en hoop dat er een maatschappij komt waarin er liefde is voor iedereen.

Onlangs gaf ik een workshop over het creëren van draagvlak voor de ethische afweging als het gaat om digitaliseringsprojecten. Niet heel bijzonder, denkt u misschien. Maar ik werd ter plekke door een deelnemer uitgedaagd toen we het hadden over waardenkaders. Ter info: dat is een set aan waarden die je kan hanteren bij de ethische afweging van je project of casus. Daarvan geef je dus van tevoren aan ‘deze vind ik belangrijk’ en daar houd je jezelf aan. Een manier om de koers van de organisatie scherp te houden, ook als het aankomt op vraagstukken rondom data en AI.

De vraag was: waarom een set?
De uitdaging: waarom niet één waarde?

Ik moest denken aan de waarden die door veel filosofen als het hoogste goed worden betwist: is het nu geluk, gezondheid of wijsheid? Ik moest denken aan de waarden die John Mepham hanteert in zijn ethische matrix: daarin gaat het om respect voor autonomie, welzijn en rechtvaardigheid voor ieder van de betrokkenen. Ik vroeg mezelf hardop, voor de groep, af: maar gaat het dan niet eigenlijk over respect? Is respect wellicht de ultieme waarde? Want als we de ander, de betrokkenen in de casus, wérkelijk zien en willen zien en ons daar respectvol naar willen gedragen, dan betekent dat toch automatisch dat we, even vrij vertaald, diegene zelfbeschikking gunnen, een fijn leven en dat diegene eerlijk wordt behandeld? Zijn niet alle andere waarden daar ondergeschikt aan?

Wat is nu de ultieme intrinsieke waarde?

Ik bleef erop kauwen.
En toen, weken later, las ik ‘Alles over liefde’ van Bell Hooks waarin zij pleit voor het leven vanuit een liefdesethiek. Want als we elkaar vanuit liefde kunnen benaderen en liefdevol naar eenieder kunnen gedragen, of het nu een naaste is of iemand ver van ons, dat zal dat de wereld veranderen. Een werkelijke liefdevolle benadering is volgens Hooks een mix van “zorg, genegenheid, erkenning, respect, betrokkenheid en vertrouwen, plus eerlijke en open communicatie”. We zetten ons met deze actieve wilsdaad in voor de ander.

Liefde is bij Hooks een persoonlijke en een politieke daad. Alle social justice bewegingen zijn begonnen vanuit liefde, stelt ze. Voor wie kunnen we liefde opbrengen?

Deze blog werd als column gepubliceerd in iBestuur Magazine #55 van juni 2025
Nog geen (gratis) abonnement? Klik HIER