Locatiedata van EU-functionarissen te koop
De locatiegegevens van Europese topambtenaren en diplomaten zijn te koop. Een team van internationale onderzoeksjournalisten wist meerdere hoge EU-functionarissen te identificeren en te volgen aan de hand van data afkomstig van hun mobiele telefoon.
Datahandel
Heeft u weleens toestemming gegeven om uw locatie te delen met een app? Het antwoord is ongetwijfeld ja, al dan niet bewust. App-ontwikkelaars verkopen deze gegevens aan advertentiebedrijven, die ze soms weer doorverkopen aan datahandelaren, die ze verhandelen op datamarktplaatsen. Waar dit toe kan leiden, onthult een team van internationale onderzoeksjournalisten, dat de locatiegegevens van miljoenen mobiele telefoons in België te koop kreeg aangeboden. Uit bewegingspatronen konden zij afleiden om wie het ging. Zo konden onder meer de EU-functionarissen worden gevolgd.
Datahandelaren bieden gratis samples aan van hun koopwaar. Zo kreeg het onderzoeksteam locatiegegevens van 2,6 miljoen telefoons in België in handen uit enkele weken in 2024 en 2025 – goed voor 278 miljoen coördinaten, waaronder in Brussel. Tegen betaling is het mogelijk om nog veel meer locatiegegevens te verkrijgen.
Tot de kamer nauwkeurig
De journalisten slaagden erin om 756 telefoons te traceren in het Europees Parlement en 264 in het Berlaymontgebouw, het hoofdkantoor van de Europese Commissie. De gegevens waren soms zo specifiek dat ze konden achterhalen om welke kamer het ging. Ook andere gevoelige EU-instellingen, zoals de Europese Dienst voor extern optreden (de diplomatieke dienst van de EU) en de Raad van de Europese Unie kwamen veelvuldig voor in de data. 453 telefoons bevonden zich in het hoofdkantoor van de NAVO.
Spionage
Aan de data zijn geen telefoonnummers verbonden. Toch vormen locatiegegevens een goudmijn voor wie kwaad wil. ‘Aan de hand van deze gegevens kunnen routines van personeel achterhaald worden’, zegt cybersecurity-expert Bart van den Berg van het Clingendael Instituut tegen radiozender BNR, dat met twee onderzoeksjournalisten deelnam aan de samenwerking. ‘En dat niet alleen, het vergroot ook de kans op spionage, sabotage en chantage.’ Zo werden veel apparaten getraceerd in bordelen. ‘Dit wordt actief misbruikt door buitenlandse overheden, die zo kunnen meekijken,’ zegt Van den Berg.
Hoge posities
Het onderzoeksteam wist van vijf (voormalig) EU-functionarissen hun naam en verblijfadres te achterhalen. Daaronder waren drie personen met een hoge positie, waaronder een senior ambtenaar van de Europese Commissie en een hooggeplaatste diplomaat van een EU-lidstaat. Een woordvoerder van de Europese Commissie noemt de bevindingen ‘zorgwekkend’. Het is aan nationale autoriteiten om te bepalen of EU-wetgeving is geschonden, zegt hij. ‘De Commissie staat klaar om samen te werken met die autoriteiten.’ De NAVO is zich ‘volledig bewust’ van de risico’s en heeft maatregelen genomen om ze te beperken, laat een NAVO-ambtenaar weten aan BNR.
Het onderzoek is een samenwerking van BNR, L’Echo, Le Monde, BR en netzpolitik.org.
Lees ook:
