Data spelen in de coronacrisis een belangrijke rol, met name bij monitoring. Wat is daarbij de rol van publieke apps?
Nu het coronavirus zich wereldwijd rap blijft verspreiden, moeten overheden en organisaties extra alert zijn op gezondheid en veiligheid van burgers, werknemers en klanten.
Overheden en organisaties moeten daarbij beslissingen nemen op basis van een te geringe hoeveelheid data, want het door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gerapporteerde aantal positieve testen, ziekenhuisopnames en overleden patiënten is slechts het topje van de ijsberg. Meer data zouden beschikbaar kunnen komen met behulp van publieke apps. Die worden in Nederland alleen nog nauwelijks gebruikt om de verspreiding van de ziekte te monitoren en op individueel niveau maatregelen te nemen.
Een positieve uitzondering is de corona-check app die het Amsterdamse OLVG-ziekenhuis heeft laten ontwikkelen. Inwoners van de Amsterdamse regio kunnen in de app een dagboek bijhouden over de belangrijkste symptomen van het coronavirus, zoals keelpijn, neusverkoudheid, kortademigheid, koorts en hoesten. Een medisch team uit het ziekenhuis houdt toezicht en kan op basis van verstrekte data op individueel niveau van advies dienen. Deze aanpak verlicht de druk bij huisartsen en levert bovendien nuttige data en inzicht in het verloop van corona gerelateerde klachten.
In Singapore en China worden trackingapps op grote schaal ingezet om te controleren waar mensen zich bevinden. Zo kunnen mensen controleren of zij in de buurt zijn geweest van iemand die het coronavirus bij zich draagt. Inwoners van de Chinese stad Hangzhou moeten melden of ze recentelijk buiten de stad zijn gereisd en tevens eventuele symptomen doorgeven die kunnen wijzen op een ziekte, zoals koorts of hoesten. Na het invullen van de vragenlijst ontvangen gebruikers een op kleur gebaseerde QR-code op hun mobiele telefoon die hun gezondheidsstatus aangeeft. Mensen met een rode code krijgen de opdracht om veertien dagen in quarantaine te blijven. Gebruikers met een gele code krijgen de instructie om zeven dagen binnen te blijven, terwijl gebruikers met een groene code vrij kunnen reizen.
Een centraal systeem van online surveillance, zoals dat in China wordt toegepast, zou in Nederland ondenkbaar zijn. Ook het gebruik van locatiegegevens, al dan niet geanonimiseerd, ligt in ons land gevoelig. Telecomproviders zouden die data ter beschikking kunnen stellen, maar Google of Facebook kunnen veel meer bieden. Die platforms beschikken over een schat van gebruikersdata waaruit trends, zoals ziekteverspreiding, kunnen worden gesignaleerd. Zolang we niet over die gebruikersdata kunnen beschikken, zit er niets anders op dan grootschalig data op te vragen over gezondheidsklachten, bijvoorbeeld door het opschalen van de corona-check app.
In de VS ontwikkelde een bedrijf in de gezondheidszorg met meer dan 200.000 werknemers en zorgverleners een noodhulpapp. Met die app kan de zorgorganisatie de gezondheid, veiligheid en beschikbaarheid van haar personeel volgen en beheren. Het bedrijf heeft zo het volledige overzicht van ziekte(verschijnselen) van het personeel en eventueel van familieleden. Met behulp van de app heeft het bedrijf inzicht in gehele of gedeeltelijke uitval van personeel, waardoor het tijdig maatregelen kan nemen om de gezondheid, veiligheid en tevens de continuïteit te waarborgen. Het belang daarvan neemt toe, want nu al zien we het ziekteverzuim bij vitale beroepen, zoals de zorg, schoonmaak en transport, sterk toenemen.
Het uitwisselen van medische gegevens met de werkgever, zoals dat in de VS is toegestaan, strookt niet met de richtlijnen van onze AVG. De gegevens kunnen natuurlijk wel worden uitgewisseld met bedrijfsartsen. Die beroepsgroep heeft besloten voorlopig zoveel mogelijk advies op afstand te doen. Een app, waarin de status van de belangrijkste symptomen worden doorgegeven, kan ondersteunend dienen voor tijdig advies aan medewerkers en werkgevers. Bovendien levert het een schat aan data op, die inzicht geven in de ontwikkeling van het ziektebeeld.
Jan Willem Boissevain is Client Success Manager bij Pegasystems
