Meta zoekt de juridische grenzen op in Europa, maar lijkt die niet te overtreden. Daarmee kiest Meta-baas Mark Zuckerberg voor een andere strategie dan X-eigenaar Elon Musk, die welbewust de confrontatie met de Europese Commissie aangaat. Zo luidt de analyse van Europarlementariër Bart Groothuis (Renew Europe namens de VVD).
Risicoanalyse
Hoewel een woordvoerder van Meta woensdag benadrukte dat het bedrijf geen plannen heeft om in Europa te stoppen met factchecken, meldde de NOS diezelfde dag op basis van ingewijden dat Meta wel voorsorteert op zo’n stap. Het techbedrijf zou de Europese Commissie hierover een risicoanalyse hebben gestuurd. De Europese Commissie is de risicoanalyse nu aan het bestuderen.
Politieke inhoud
Donderdag werd bekend dat Threads- en Instagram-gebruikers (beide producten zijn van Meta) binnenkort weer posts over politiek te zien krijgen van accounts die ze niet volgen. De verandering wordt als eerste doorgevoerd in de Verenigde Staten en komende week ook in andere delen van de wereld.
‘Onze bedoeling is om politieke aanbevelingen op een verantwoorde en gepersonaliseerde manier in te voeren’, liet het hoofd van de twee platforms, Adam Mosseri, weten via zijn Threads- account. Hij benadrukt in het bericht dat hij zelf lang heeft volgehouden dat het niet aan Threads is om mensen politieke inhoud te tonen van accounts die ze niet volgen. Die behoefte zou onder gebruikers echter wel bestaan. Bovendien is het in de praktijk volgens Mosseri lastig om een duidelijke grens te trekken over wat precies geldt als politieke inhoud.
Dreigementen
De recente koerswijziging van Meta in de Verenigde Staten heeft alles te maken met de verkiezing van Donald Trump, die het beleid van zijn voorganger Joe Biden en de Europese wetgeving voor techbedrijven bestempelt als een inbreuk op de vrijheid van meningsuiting. Het International Fact-Checking Network schrijft in een open brief dat dreigementen van Trump vermoedelijk hebben bijgedragen aan de beslissing van Meta, iets wat de politicus zelf ook beweerde.
Maar de juristen van Meta hebben de Europese digitaledienstenverordening (Digital Service Act, DSA) goed bestudeerd om te zien hoe ver ze in de EU kunnen gaan. Europarlementariër Bart Groothuis (Renew Europe namens de VVD) ziet Meta-baas Mark Zuckerberg een juridische balanceeract opvoeren in de EU. Het terugtrekken van factcheckers of het aanbieden van politieke content is geen overtreding van de DSA, stelt Groothuis. ‘De DSA kijkt alleen naar wat illegaal en niet illegaal is. Illegaal is bijvoorbeeld het lanceren van kinderporno of het oproepen tot jihad op grote online platforms. Dat gaat niet over de vrijheid van meningsuiting of censuur, maar over zaken die wettelijk strafbaar zijn.’
Vrijwillige afspraken
Bij de DSA hoort echter ook een Code of Practice, een appendix met een set vrijwillige afspraken over desinformatie waaraan de 45 grote online platformen (very large platforms of vlops, samen goed voor 45 miljoen gebruikers in Europa) zich hebben gecommitteerd. De afspraken gaan bijvoorbeeld over het tegengaan van content die eetstoornissen bevordert of die de volksgezondheid bedreigt.
‘Zuckerberg trekt zich terug uit die vrijwillige afspraken, zo interpreteer ik zijn videoboodschap,’ zegt Groothuis. ‘Hij zoekt de juridische ruimte om zijn broodheer in het Witte Huis tegenmoet te komen zonder zijn license to operate in Europa te verliezen.’
Vol op het orgel
Dit in tegenstelling tot X-eigenaar Elon Musk, die volgens Groothuis doelbewust de confrontatie met de Europese Commissie zoekt, onder meer door de politieke berichten van Alternative für Deutschland (AfD) onder de aandacht van gebruikers te brengen op X. Groothuis: ‘Musk gaat vol op het orgel om de DSA met voeten te treden en wacht gewoon een onderzoek van de commissie af.’
Als een groot online platform weigert te voldoen aan de Europese digitale regels, kan de Europese Commissie in het uiterste geval een boete van 6 procent van de wereldwijde jaaromzet opleggen. ‘Dat is voor Musk nog steeds een schijntje,’ zegt Groothuis. ‘Hij waagt het erop. Net als Trump heeft hij baat bij een nationaliserend Europa. Als het hem lukt om Europa uit elkaar te spelen en met al zijn zes bedrijven vele miljarden te verdienen, dan zal die boete hem verder een zorg zijn.’
Lees ook:
- Wanneer bereikt de omgang met sociale media een kantelpunt? – iBestuur
- Betrouwbaarheid informatie meest bedreigd door sociale media en politici – iBestuur
- Big Tech aanpakken betekent in de VS iets anders dan in Europa – iBestuur
