Zoeken naar documenten van de Tweede Kamer en de Europese Unie kan ingewikkeld zijn. BeleidsRadar van AI-expert Maarten Sukel helpt bij het zoeken en bevragen van beleid. De tool maakt daarbij gebruik van verschillende AI-modellen en zelfontwikkelde technologie.
Lastig om informatie te vinden
Nadat ondernemer en AI-expert Maarten Sukel in november 2024 was gepromoveerd, had hij opeens zeeën van tijd tot zijn beschikking. Jarenlang had hij AI-applicaties voor anderen gebouwd, onder meer voor de gemeente Amsterdam en online supermarkt Picnic. Nu werd het tijd om datgene te maken dat Nederland volgens hem nog mist: een AI-tool voor het bevragen van beleidsdocumenten.
BeleidsRadar.nl bevat op dit moment ongeveer 380.000 beleidsdocumenten uit Den Haag en Brussel, die je met behulp van AI kunt opzoeken en bevragen. Het is de tool die Sukel naar eigen zeggen zelf altijd heeft gemist. ‘Ik ben geïnteresseerd in de ontwikkelingen rondom de AI Act, maar ik vond het altijd lastig om de juiste informatie te vinden. Toen ik ging rondbellen, bleken er meer mensen te zijn die dit probleem hebben. Door mijn technische achtergrond dacht ik “dit klinkt oplosbaar”.’
Het probleem is niet dat er te weinig databronnen zijn, maar eerder dat er te veel zijn, op verschillende plekken. Eén document zoeken lukt vaak wel, maar vanuit dat document verder zoeken naar aanverwante zaken wordt al lastiger. Sukel: ‘Als het op één plek allemaal samenkomt, met een goede zoekmachine erbij, dan komt dat de transparantie van de overheid ten goede komen. Als ondernemer zag ik een kans.’
Verouderde systemen
In twee maanden bouwde hij BeleidsRadar. De data zijn afkomstig van het Open Data Portaal van de Tweede Kamer en uit de Europese Unie. ‘De Tweede Kamer heeft een mooie open data-standaard,’ zegt Sukel. ‘Dat is heel fijn als ontwikkelaar. In Europa kwam ik wel wat verouderde systemen tegen, maar het is gelukt om ook die te combineren.’ In de toekomst wil hij beleidsdocumenten van alle provincies en gemeenten toevoegen aan de tool.
De zoekfunctie biedt samenvattingen aan van beleidsdocumenten. Die komen tot stand op basis van de AI-modellen Claude van Anthropic en GPT-4o van OpenAI. De zoekfunctie bestaat uit een combinatie van zelfontwikkelde technologie op basis van open source AI-modellen. Het is mogelijk om gepersonaliseerde updates in te stellen, zodat je een seintje krijgt als er nieuwe beleidsdocumenten beschikbaar zijn op jouw interessegebied.
Chatten
Met name jonge beleidsmedewerkers weten de tool al goed te vinden, merkt Sukel, maar hij is ook bedoeld voor journalisten, burgers, maatschappelijke organisaties en brancheverenigingen. Er zijn nu zo’n 200 accounts aangemaakt. De basisversie is gratis beschikbaar. De premiumversie biedt onder meer toegang tot BeleidsRadarGPT, die je vragen kunt stellen over de beleidsdocumenten, bijvoorbeeld ‘Kun je uitleggen wat het probleem is van digitale afhankelijkheid van Amerikaanse bedrijven?’ In het antwoord haalt de chatbot het position paper Zet in op Cloud Soevereiniteit in Nederland aan en de initiatiefnota van Kamerleden Six Dijkstra en Kathmann aan over Strategische Autonomie in de Cloud.
Motie laten schrijven
Ook een motie is zo geschreven met behulp van de AI-assistent. Alleen op de vraag hoe je de regering omver werpt, geeft BeleidsRadarGPT geen antwoord. ‘Ik heb een veiligheidssysteem ingebouwd,’ zegt Sukel. ‘Het is aan de strenge kant. Het is bijvoorbeeld ook niet mogelijk om te vragen welke stappen je moet nemen om te zorgen dat de regering opstapt. Je kunt ook zeggen dat dat tot de politiek behoort, maar dat vind ik toch een beetje te spannend.’
Is hij niet bang dat Kamerleden op den duur alleen nog moties laten opstellen door AI? ‘Dan hoop ik dat er ook AI wordt gebruikt om die moties weer te verwerken. Dat zie je bijvoorbeeld ook bij WOZ-bezwaren. Eerst krijg je AI tools die ze indienen en vervolgens gaat de overheid dat probleem met AI-tools oplossen.’
Open data
Vorige week berichtte iBestuur over opentk.nl, een open source website die eveneens op basis van open data van de Tweede Kamer inzicht in besluitvorming biedt. Volgens Sukel vullen de sites elkaar aan. ‘Ik was blij om te zien dat opentk.nl goed liep, want daardoor wist ik dat er vraag is naar wat we doen. Beleidsradar heeft de data van de Europese Unie erbij en er zijn wat meer AI-modellen in geïntegreerd. Ook is de interface iets gelikter, Het is goed dat er verschillende platforms zijn, zodat mensen kunnen kiezen wat ze willen gebruiken.’
Hij benadrukt dat dergelijke initiatieven alleen mogelijk zijn doordat de Tweede Kamer data open beschikbaar stelt. Maar moet Tweedekamer.nl dit soort AI-tools dan niet ook zelf aanbieden? ‘Ik denk niet dat een overheidsproject qua kosten ooit in de buurt komt bij wat ik doe. Daarom is het ook niet verkeerd om het zo op te lossen.’
Weerapps
Sukel maakt een vergelijking met de recente discussie over weerapps. Aanbieders van weerapps beschuldigen het KNMI van oneerlijke concurrentie omdat die laatste vanwege uitbreiding van de wettelijke taken een gratis open source app zonder advertenties uitbracht. ‘Het is een terugkerende vraag als de overheid met open source en dergelijke aan de gang gaat: is dat oneerlijk? In zekere zin wel, want de overheid betaalt het van publieke middelen. Maar als de overheid die open data niet beschikbaar stelt, was het voor mij veel ingewikkelder geweest om dit product te bouwen. Ik zou zeggen: maak je product dan gewoon beter.’
Lees ook:
