Algoritmes in Nederland vallen sinds kort onder toezicht van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). De privacywaakhond heeft hiervoor een nieuwe afdeling ingericht die ervoor moet waken dat de menselijke maat niet uit het oog wordt verloren bij de inzet van algoritmes en kunstmatige intelligentie (AI).
V.l.n.r. Franc Weerwind, Alexandra van Huffelen en Aleid Wolfsen tijdens de presentatie van de nieuwe AP-activiteiten. | Beeld: AP
Op 16 januari gaven minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming), staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitalisering) en Aleid Wolfsen (voorzitter AP) het startsein voor de nieuwe activiteiten van de AP. “Algoritmes en artificiële intelligentie spelen een steeds grotere rol in ons leven”, stelt AP-voorzitter Aleid Wolfsen in de aankondiging van het algoritmetoezicht. Enerzijds biedt die grotere rol vele kansen en maakt het belangrijke innovaties mogelijk, zo geeft hij aan. “Maar de dreiging om de mens en de menselijke maat daarbij uit het oog te verliezen, ligt op de loer.”
Budget
Voor deze nieuwe taken krijgt de AP vanaf dit jaar 1 miljoen euro, wat oploopt naar een structureel budget van 3,6 miljoen euro in 2026. Voor het startbudget kan de AP zo’n tien mensen aannemen, schat Wolfsen. Die mensen komen dan uit de AP zelf, van andere toezichthouders en uit de techsector. In de beginfase wordt vooral samenwerking gezocht met andere toezichthouders, die met algoritmes te maken hebben of krijgen.
Hoewel Wolfsen vindt dat de AP nog altijd “royaal te klein” is voor het werk dat de toezichthouder moet verrichten, verwacht hij wel dat de nieuwe taak van meet af aan goed ingevuld kan worden. “We hebben natuurlijk onze reguliere onderzoeken en onze onderzoeksafdeling let hier ook op”, aldus de voorzitter. “Het versterkt ook het gewone werk. Alleen het is nog relatief klein allemaal.”
Naast bestaand toezicht
Volgens het AP is het van belang “om overkoepelend in de gaten te houden wat de generieke en specifieke risico’s en effecten zijn van algoritmes”. In het afgelopen jaar heeft de AP samen met andere colleges, markttoezichthouders, rijksinspecties, stakeholders en experts uitgewerkt hoe het algoritmetoezicht moet worden ingericht. “Dat dit gezamenlijk gebeurt, is logisch”, aldus Wolfsen. “Ook andere instanties hebben veel ervaring met het toezicht op algoritmes, net als de AP. Met elkaar kunnen we veel kennis en inzicht bundelen. Mede dankzij ieders input, meedenken en tegendenken is nu de basis gelegd voor dit brede, domeinoverstijgende algoritmetoezicht.”
Taakverdeling departementen
Vanwege de coördinerende rol op het digitaliseringsdomein stuurt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de beleidsmatige inrichting van de algoritmetoezichthouder aan. De minister voor Rechtsbescherming is verantwoordelijk voor het beheer van en het toezicht op de financiële middelen verstrekt uit het begrotingsartikel van de AP in de Rijksbegroting van het ministerie van Justitie en Veiligheid.
