‘Om de Woo te laten werken is een mentaliteitsverandering nodig’
‘Willen we dat de Woo werkt, dan moet de mentaliteit binnen het openbaar bestuur veranderen’, schrijft Ineke van Gent bij de aanbieding van het Werkprogramma 2024 van het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI). ‘En dat begint bij de politieke en ambtelijke top: zij geven immers de rest van de organisatie hun instructies.’
Met deze uitspraak zet Van Gent, als voorzitter van het ACOI, meteen de toon voor het komende jaar. Ze wil ervoor zorgen dat toegang tot informatie geen holle frase is, maar een actief recht, waar een zorgplicht tegenover staat. In het werkprogramma dat 19 september jl. door demissionair staatssecretaris Van Huffelen werd aangeboden aan de Tweede Kamer beschrijft het ACOI hoe ze dat het komende jaar willen aanpakken.
Nog veel werk aan de winkel
Ruim een jaar na inwerkingtreding van de Wet open overheid (Woo), ziet het Adviescollege dat er nog veel werk aan de winkel is om de geest van de wet, toegang tot publieke informatie, tot leven te brengen in het openbaar bestuur.
- een verzoek om informatie doorloopt nog vaak een lange weg
- te veel nog worden stukken geweigerd
- onderling contact komt nog maar langzaam op gang.
Ook op het gebied van informatiehuishouding en actieve openbaarmaking ziet het college grote uitdagingen. Het ACOI is van plan niet alleen adviezen uitbrengen, maar (signaal)brieven, onderzoek en richtsnoeren.
Te verwachten beleidsadviezen
Voor de eerste helft van 2024 staan in ieder geval al de volgende adviezen gepland:
- advies over het beheren en bewaren van e-mail
- advies over de invoeringstoets bij een verzoek op grond van de Woo
- advies over openbaarheidsregimes bij en de toegang tot de stukken over de Bijlmerramp
- verkenning voor een advies over openbaarmaking uit eigen beweging door bestuursorganen
Hiernaast zal het Adviescollege volgend jaar adviseren over het meerjarenplan informatiehuishouding van de centrale en decentrale overheden. Ter voorbereiding doet het ACOI op dit moment onderzoek naar de knelpunten en programma’s voor het op orde brengen van de digitale informatiehuishouding sinds de jaren negentig. Deze terugblik verschijnt nog dit jaar.
Ombudsfunctie
Naast de adviserende taak heeft het ACOI ook een bemiddelingsfunctie. Het adviescollege heeft hierbij tot doel het vertrouwen te herstellen, onderlinge relaties te verbeteren en een cultuuromslag in de omgang met openbaarmaking te stimuleren. Het ACOI fungeert als een soort van ombudsman voor journalisten, wetenschappers en anderen met een beroepsmatig belang. Bestuursorganen zijn op grond van de Woo verplicht mee te werken aan de bemiddeling.
Het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding is op 1 mei 2022 ingesteld met de Wet open overheid (Woo). Het Adviescollege heeft als taak de uitvoering van de Wet open overheid te bevorderen en als zodanig bij te dragen aan de verwezenlijking van het doel van deze wet.
TIP: Bekijk de video van de ontbijtsessie die iBestuur met de Maatschappelijke Coalitie Over Informatie Gesproken organiseerde op 2 mei jl.
