Outsourcing is een veelgebruikt organisatiemodel voor IT. Sourcing op tactisch niveau richt zich op de waardetoevoeging van producten, gebaseerd op hun functionele en technische eigenschappen, en vindt plaats binnen strategische kaders. Juist op dit niveau zien we een nieuwe dynamiek ontstaan.
Sourcing op strategisch niveau draait om maximale bescherming van de noodzakelijke productiemiddelen om als bedrijf te kunnen blijven functioneren. Voor bedrijfskritische processen kan bewust gekozen worden voor kopen boven zelf maken, bijvoorbeeld wanneer het ontbreekt aan de benodigde kennis of (personele) middelen, en wanneer er voldoende aanbieders zijn om de afhankelijkheid van één leverancier beperkt te houden. De geopolitieke context kan het speelveld echter flink inperken. Neem de rijksoverheid als voorbeeld: het gedrag van de Amerikaanse overheid legt op dit moment duidelijke beperkingen op aan de mogelijkheden.
Geopolitieke risico’s
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) noemt als geopolitiek risico bij inkoop onder meer een sterke afhankelijkheid van partijen of landen met afwijkende geopolitieke belangen, zoals nationale sancties, politieke druk en in ernstigere gevallen dreiging en manipulatie. Binnen de EU wordt o.a. voor IT gestreefd naar strategische autonomie. In Nederland geeft de NCTV richtlijnen voor beveiliging van vitale processen zoals bijvoorbeeld elektronisch berichtenverkeer en informatieverschaffing aan burgers. De VS is al sinds de inwerkingtreding van de patriot act in zekere zin als een risicoland te beschouwen.
De VS gebruiken technologische afhankelijkheid inmiddels als (geo)politiek wapen. Het niet onderkennen van de noodzaak tot onafhankelijkheid in zowel het militaire als het civiele domein wordt steeds vaker gezien als een vorm van strategische blindheid. Daarbij: de VS zijn nooit meer dan één verkiezing verwijderd van een verdere aantasting van de rule of law, een essentiële voorwaarde voor zakelijk verkeer.
Ook de EU kan de bescherming van Europese economische belangen in het geval van (economische) conflicten uitvechten tot op niveau individuele bedrijven. Het risico op blokkades door EU-sancties is waarschijnlijk beperkt voor organisaties zoals de Belastingdienst, die recent besloot de applicatiediensten voor de Omzetbelasting, goed voor circa 40 procent van de belastinginkomsten van de BV Nederland, onder te brengen bij een Amerikaans bedrijf. Private bedrijven zijn in dit opzicht kwetsbaarder. Hoe dan ook is er sprake van een escalatie. Maatregelen voor Business Continuity Management bieden in dit geval geen soelaas, omdat het hier gaat om een dynamiek die buiten de invloedssfeer van de partners bij een transactie ligt.
Meer dan een crisis
De gevolgen van geopolitieke risico’s in IT-sourcing zijn meer dan een sluipende crisis. Ze kunnen niet zonder impact blijven voor lopende contracten. Klanten zullen hun sourcingstrategie moeten herzien om te bepalen onder welke voorwaarden ze hun producten en diensten van de markt blijven betrekken. Europese techbedrijven zullen zich afvragen hoe ze hun proposities, die gebaseerd zijn op Amerikaanse technologie, gaan aanbieden. Het wordt interessant om te zien welke trends de marktvolgers zullen rapporteren over hoe afnemers en leveranciers met deze situatie omgaan.
Lees ook:
