Vrijdag 28 mei ontving informateur Mariëtte Hamer zeven vertegenwoordigers van organisaties actief in het digitale domein om te praten over diverse digitale onderwerpen die op de agenda van de kabinetsformatie moeten komen. Belangrijke thema's waren digitale innovatie, digitale vaardigheden, digitale infrastructuur en een integrale bestuurlijke aanpak.
Mariëtte Hamer | Beeld: Wikipedia
Het was op initiatief van de informateur zelf dat dit overleg tot stand kwam, vertelt Michiel Steltman (DINL). Het gesprek werd gevoerd direct na een overleg over het thema ‘herstel en transitie’. “Digitalisering moet dan op tafel komen, vond Hamer. Het overleg verliep in een open sfeer. We hebben haar een aantal aanbevelingen meegegeven. We hopen uiteraard dat ze deze meeneemt in haar rapportage voor de volgende fase van de kabinetsformatie.”
Naast Michiel Steltman waren ook Mark van Twist (Nederlandse School voor Openbaar Bestuur), Jeanine Peek (Dutch Digital Delta), Lotte de Bruin (NLdigital), Inald Lagendijk (TU Delft), Marleen Stikker (Waag Technology & Society) en Ineke Dezentjé Hamming (FME) aanwezig.
De volgende vier speerpunten stonden centraal:
Investeer in digitale kennis
Digitale vaardigheden zijn tegenwoordig essentieel om mee te kunnen doen in de maatschappij. Iedere baan heeft er nu en in de toekomst in meer of mindere mate mee te maken. NL Digital waarschuwt voor een tweedeling tussen mensen die niet zelfstandig gebruik kunnen maken van digitale apparatuur en applicaties en zij die dit wel kunnen. Ondertussen is er al een flink tekort aan technisch geschoolde mensen op de arbeidsmarkt. Zet dus ook in op het opleiden van meer technisch personeel, adviseert DINL. Trajecten voor duaal onderwijs en zij-instroom moeten worden gestimuleerd, concreet betekent het dat programma’s en subsidies hier al op korte termijn geschikt voor moeten worden gemaakt. “Investeer in technische opleidingen door het verlagen van het collegegeld en schaf de numerus fixus voor technische opleidingen af,” stelt Ineke Dezentjé Hamming
Formuleer een brede strategie voor de digitale infrastructuur
De digitale infrastructuur is het fundament onder onze maatschappij en economie. Het belang ervan zal de komende jaren alleen maar toenemen. De digitale infrastructuur moet daarom ook een speerpunt zijn in het nieuwe kabinetsbeleid. Stimuleer de soevereiniteit van de Nederlandse digitale infrastructuur, adviseert DINL, en waak voor marktdominantie van (buitenlandse) aanbieders. Steltman: “Wij vragen een nieuw kabinet in te zetten op meer Nederlandse en Europese digitale soevereiniteit op het gebied van digitale infrastructuur en digitale diensten. Denk aan het recente Europese Gaia-X cloud-initiatief.”
Stimuleer een overheidsbrede regie op alle digitale zaken
De politiek moet investeren in een meer integrale politieke en bestuurlijke benadering van digitalisering. De belangenbehartigers aan tafel willen liefst naast de vaste Kamercommissie een minister van Digitale Zaken (geen minister van ICT zoals sommige journalisten schrijven). Steltman zou graag ook een Digitale SER toevoegen aan de politiek-bestuurlijke infrastructuur: “Over economische en maatschappelijke belangen moet je structureel overleg voeren.”
Veranker publieke waarden in technologiebeleid
Digitalisering is onlosmakelijk verbonden met onze rechtsorde en democratie, en dus ook met goede organisatie van macht en tegenmacht, stelt Marleen Stikker op de website van Waag. Publieke waarden horen thuis in de kern van een gedegen toekomstig technologiebeleid.’ Beleid waarin de mensenrechten van burgers en publieke waarden centraal geplaatst worden, en naast het economisch belang van digitalisering ook de waarden vanuit de samenleving een centrale plaats krijgen. De kernpunten van het nieuwe technologiebeleid dat nodig is, hebben de genoemde maatschappelijke partijen opgeschreven in het digitale stembusakkoord.
Het nieuwe kabinet moet snel in actie komen, want er blijven belangrijke kansen liggen op het moment. Dezentjé Hamming: “Nederland is op dit moment het enige land dat nog geen plan heeft voor de inzet van RRF-middelen (het Europese Herstelfonds). Nederland kan aanspraak maken op € 5,6 miljard. Vanuit Brussel klinken signalen dat men zo ontevreden is over het ‘gerommel in de marge’ van Nederland, dat ons recht op 13% voorfinanciering ter discussie wordt gesteld.”
“Dit overleg was wel een historisch moment,” benadrukt Steltman. “Voor het eerst in de parlementaire geschiedenis is de digitale sector om input gevraagd bij de kabinetsformatie. Dat geeft aan hoe belangrijk dit onderwerp voor Nederland is. Het is van het grootste belang dat het volgende kabinet op dit gebied de regie pakt, zodat we digitale koploper kunnen blijven, economisch herstel kunnen realiseren en de grote uitdagingen van morgen kunnen aanpakken.“
Brieven aan de informateur
Brief van DINL
Brief van Waag, mede namens Amnesty International, Bits of Freedom en Open State Foundation
Brief van NL Digital
Bezoek FME aan kabinetsinformateur
Verstandig dat er door de informateur wordt gekeken naar digitalisering. Ik heb echter het gevoel dat het grotendeels gaat over de digitalisering van de maatschappij. En hier en daar zie ik wat toekomstbeelden.
Ik mis echter de digitalisering van de overheid zelf, waarbij het oplossen van de lastige legacy de eerste vereiste is.
Dat laatste is geen sinecure, zie ook: http://www.linkedin.com/pulse/open.
Het is goed de buitenwereld te verbeteren, maar overheid begin bij jezelf. Iedereen kent wel dat leerzame verhaaltje over die splinter en de balk.
Ik ben het eens met het bevorderen van de digitale kennis. Maar zoals ik reeds lang wens, zou je moeten beginnen de digitale geletterdheid van de ambtenaren te vergroten.
Een digitaal vragenronde onder de SG’s gaf een bedroevend beeld.
Trouwens hoeveel nieuwe Tweede Kamer leden zijn getest op digitale geletterdheid?
Ook ben ik het eens met het opzetten van een digitale infrastructuur. Te beginnen bij de overheid zelf.
Zie voor mijn overige adviezen: http://www.linkedin.com/pulse/open.
PS Een minister van Digitale Zaken lijkt mij een brug te ver. Begin eerst eens met een staatssecretaris van Digitale Zaken bij het ministerie van Algemene Zaken.
Ik ben ook benieuwd naar het gewenste profiel van die minister c.q. staatssecretaris.
Hoe kan het nu zo zijn dat in dit hele pleidooi nergens gerept wordt over Data. Dan vooral Data Governance in algemene zin en specifiek van/voor overheden zelf.
Datamanagement was 30 jaar geleden een ontwikkelde competentie maar door de opkomst van oneindige IT resources een bijna “vergeten groente”.
Zonder regie op Data en een duidelijke strategie op het gebruik en beschermen van Data is de digitaliseringsambitie gestorven voor dat de realisatie begonnen is
Mark,
Je hebt helemaal gelijk. Zoals in mijn notities op het web staat is de overheid in feite een datafabriek. Dat vergt een datacentrische opzet van de architectuur.
Daan.