We moeten niet meer gegevens opslaan dan nodig. Maar laten we de gegevens die we wél gebruiken niet zonder meer vernietigen. Met de AVG en strenge maatregelen rond privacy wordt uit het oog verloren dat persoonsgegevens noodzakelijk zijn voor inzicht in de ontwikkeling van de samenleving.
In mijn vrije tijd lees ik graag historische verhalen, gebaseerd op ware gebeurtenissen. Verhalen waarbij informatie uit archieven is gebruikt om gebeurtenissen en levens te reconstrueren. Binnen een paar bladzijden waan ik me in het verleden, loop ik rond in een historische stad en zie ik de geschiedenis door de ogen van mensen van toen.
Dat is te danken aan historisch onderzoek; onderzoek in archieven dat maakt dat we een beeld kunnen vormen van voorbije samenlevingen, beelden die deel uitmaken van ons collectieve geheugen. En het zijn de gegevens over mensen die die beelden maken en verrijken.
In onze archieven liggen prachtige bronnen boordevol bijzondere persoonsgegevens die ons inzichten geven in het verleden. Zo is er onderzoek gedaan op basis van de ledenadministratie van de eerste Nederlandse vakbond: de Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond. Een gestructureerde bron van meer dan 21.000 lidmaatschapskaarten. Daardoor hebben we anno 2022 inzicht in een sociale laag van de bevolking in het eerste kwart van de twintigste eeuw. We kunnen de sociale mobiliteit in kaart brengen; achterhalen op welke leeftijd mensen de fabrieken binnenkwamen, wat de eerste baantjes waren, hoelang het duurde voordat iemand doorgroeide, hoe opklimmen in het vak zich verhield tot de hoogte van het salaris of het woonadres.
Ook voor onderzoeken naar individuele levenslopen blijven archieven met persoonsgegevens van onschatbare waarde. Zeker als die betrekking hebben op interactie tussen overheid en burgers. Mensen willen lezen over hun voorouders en begrijpen welke impact wet- en regelgeving en uitvoering van beleid op levens van familieleden van generaties terug hebben gehad. Denk aan persoonsdossiers met betrekking tot opvang van migranten, kinderbescherming, gehandicaptenzorg, rechtspraak, et cetera.
Met de komst van de AVG en de strengere maatregelen rond privacy wordt te vaak uit het oog verloren dat persoonsgegevens noodzakelijk zijn voor inzicht in de ontwikkeling van de samenleving. We moeten voorzichtig zijn met persoonsgegevens en niet meer gegevens opslaan dan nodig. Maar laten we de gegevens die we wél gebruiken niet zonder meer vernietigen. Laten we stilstaan bij de waarde daarvan voor de langere termijn en blijvend bewaren zorgvuldig overwegen. Voor de goede orde, het blijvend bewaren van persoonsgegevens betekent niet dat persoonsgegevens zonder meer openbaar zijn het moment van overbrenging naar een archiefinstelling. De AVG is ook dan van toepassing.
Op termijn vormen deze archieven met (bijzondere) persoonsgegevens prachtige bronnen voor onderzoek naar mens en samenleving, of dit nu een wetenschappelijk onderzoek is of een onderzoek naar een individuele levensloop. Die rijke verhalen over het leven van vroeger die het beeld van de geschiedenis kleur geven, gunnen we toch ook aan toekomstige generaties? Als we willen dat mensen na ons zich een beeld kunnen vormen van de samenleving anno 2022, zullen we nu moeten zorgen dat deze gegevens bewust wél worden behouden en blijvend bewaard!
