Politiek moet fundamentele keuzes maken over digitale autonomie
‘Met de verkiezingen in aantocht is dit hét moment om te kijken hoe we marktmacht beter kunnen bestrijden om markten goed te laten werken’, schrijft bestuursvoorzitter Martijn Snoep van de ACM in een blog op de ACM-website. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is de afhankelijkheid van buitenlandse cloudaanbieders. De Nederlandse Digitaliseringsstrategie markeert een stap in de goede richting, maar laat volgens hem ook zien dat de meest fundamentele keuzes over digitale autonomie nog gemaakt moeten worden.
Die afhankelijkheid van clouddiensten is volgens Snoep niet alleen economisch ongewenst, vanwege de marktmacht van deze partijen, maar vormt ook een strategisch risico. Het aanpakken van de afhankelijkheid vraagt volgens Snoep om politieke moed en samenhangend beleid. Omdat de cloudaanbieders in de VS zijn gevestigd, vallen zij onder Amerikaans toezicht. In het uiterste geval ligt de controle over cruciale IT-diensten dus buiten Europa. ‘Wie controleert in dat scenario de spreekwoordelijke ‘kill switch’?’ vraagt hij zich af.
NDS is raamwerk
De Digitaliseringsstrategie biedt een eerste raamwerk om dit probleem structureel aan te pakken, maar legt de belangrijkste vragen op dit punt nog niet definitief vast. Hij refereert aan de volgende vragen:
- Hoeveel afhankelijkheid van enkele dominante buitenlandse partijen vindt Nederland acceptabel?
- Wat is er nodig om die afhankelijkheid actief te verminderen?
- Hoe zorgen we ervoor dat Europese alternatieven op het gebied van cloudinfrastructuur en cruciale digitale toepassingen een eerlijke kans krijgen?
Uit eerder onderzoek van de ACM bleek al in 2022 dat Nederlandse bedrijven en publieke instellingen in toenemende mate afhankelijk zijn van een handvol grote Amerikaanse aanbieders van clouddiensten. Zodra organisaties eenmaal in zo’n cloudomgeving opereren, blijkt overstappen vaak technisch complex en financieel onaantrekkelijk. De mogelijkheden om toepassingen van verschillende aanbieders te combineren zijn beperkt, wat leidt tot zogenaamde ‘vendor lock-in’.
Whole of government-aanpak
Snoep pleit voor een gecoördineerde aanpak van wetgevers, beleidsmakers, publieke en private inkopers én toezichthouders. Pas dan kan digitale autonomie volgens hem daadwerkelijk vorm krijgen.
Lees ook:
