Onder de ANPR-wet worden kentekens en locaties van miljoenen auto's in Nederland vier weken in een centrale politiedatabank opgeslagen voor onder andere opsporing en vervolging. Volgens Privacy First vormt de wet een massale privacyschending en spant daarom een rechtszaak aan tegen de Staat.
De rechtszaak van Privacy First draait op de massale verzameling en opslag van ieders “historische” ANPR-data. | Beeld: Shutterstock
ANPR staat voor Automatic Number Plate Recognition (automatische nummerplaatherkenning), de wet is sinds 2019 van kracht. Met het opslaan van kentekens en locaties worden reisbewegingen van burgers zichtbaar, ongeacht of ze verdacht zijn of niet. Dit is volgens Privacy First totaal niet noodzakelijk, volstrekt disproportioneel en bovendien ineffectief, zo bleek de afgelopen jaren uit diverse onafhankelijke onderzoeken. Ook zou het aan toezicht ontbreken, waarmee het systeem eenvoudig kan worden misbruikt.
Indien nodig zet Privacy First de zaak door tot de hoogste rechterlijke instanties.
De huidige ANPR-wet vormt daarmee een massale privacyschending, schrijft Privacy First, en hoort simpelweg niet thuis in een vrije democratische rechtsstaat. De stichting heeft daarom besloten om een rechtszaak tegen de Staat aan te spannen ter buitenwerkingstelling van de ANPR-wetgeving wegens strijd met Europees privacyrecht.
Kort geding
Eind 2021 vond reeds een kort geding van Privacy First tegen de ANPR-wet plaats. In deze zaak oordeelde de rechtbank Den Haag echter dat er geen sprake zou zijn van voldoende spoedeisend belang. Nu is besloten de zaak voort te zetten als bodemprocedure waarin alle relevante rechtsvragen aan de orde zullen komen. Inmiddels is bij de landsadvocaat een uitgebreide dagvaarding ingediend.
Indien nodig zal Privacy First de zaak tot de hoogste rechterlijke instanties voortzetten, waaronder het Europees Hof van Justitie in Luxemburg. Gezien de Europese jurisprudentie terzake acht Privacy First de kans op een succesvolle rechtsgang buitengewoon hoog.
De ANPR-wetgeving waar de rechtszaak van Privacy First om draait ziet vooral op de massale verzameling en opslag van ieders “historische” ANPR-data, ook wel “no hits” genoemd. Dit dient te worden onderscheiden van de al vele jaren bestaande politiepraktijk waarbij kentekens van verdachte personen (zogeheten “hits”) real-time kunnen worden gebruikt voor opsporing.
Mag bij rekening rijden wel een volg systeem gebruikt worden door de overheid om te traceren waar een voertuig rijd. Dit in verband met Km heffing.
De term “noodzaak” in de AVG is EU Recht en in die context een begrip dat aangeeft dat een wettelijke bepaling moet bestaan om een grondslag voor verwerking aan te ontlenen. Noodzaak gaat niet over “of iets (meer of minder) nodig is”.
Diverse beschermende maatregelen in de AVG normeren het gebruiksrecht, bewaartermijnen en beveiliging. Bewaren gaat niet altijd samen met vooraf gedefinieerd specifiek gebruik tav één persoon, maar kan zijn toegestaan mits de toegang en de verwerking voldoende wettelijke grondslag kennen. Gebruik van historische data vereist in veel gevallen volledigheid van de dataset, daaraan kan worden voldaan met specifieke garanties en inrichting van ondersteunende processen en systemen.
@Klaas; afhankelijk van de vormgeving van de wettelijke bepalingen en de beschrijving van de verwerking daarin, kan een route relevant zijn. Om minder belastend te zijn kan worden volstaan met afstand mits die op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Bijv door een koppeling met de kilometerteller (bij start en stop) zonder vastlegging van de route.