RDI: ‘Traditioneel toezicht schiet tekort door snelle ontwikkelingen’
De wereld om ons heen verandert in een rap tempo en ook de digitale transitie brengt onder druk van de geopolitieke spanningen nieuwe grote risico’s met zich mee. Daarom moet er meer worden samengewerkt tussen de verschillende toezichthouders binnen én buiten Nederland.
‘Netwerksamenwerking is noodzakelijk, zodat we onze krachten, inzet en kennis kunnen bundelen om Nederland veilig verbonden te houden’, zegt Angeline van Dijk, inspecteur-generaal van de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI). Dat kan de RDI niet alleen, en dat willen we ook niet, zegt ze in het jaarverslag over 2024. ‘De traditionele manieren van toezicht houden zijn niet meer genoeg.’ Dat betekent samenwerking ‘met toezichthouders binnen en buiten Nederland, zusterorganisaties in de Europese Unie, kennisinstituten en vele andere partners’.
De RDI is zowel uitvoerder als toezichthouder op het gebied van de digitale infrastructuur in Nederland. De overheidsorganisatie, onderdeel van het ministerie van Economische Zaken, zorgt voor een veilige, beschikbare en betrouwbare digitale infrastructuur zoals telecomnetwerken.
Onder druk
De veiligheid van deze digitale infrastructuur staat steeds meer onder druk, aldus het RDI. ‘We zien een diepgaande maatschappelijke afhankelijkheid van digitalisering en tegelijkertijd een toename van dreigingen en potentiële verstoringen.’ De geopolitieke situatie is onzeker en er zijn ontwikkelingen die een behoorlijk effect kunnen hebben op een veilig verbonden Nederland. Veelal in het domein van de cyberveiligheid, zoals mogelijke sabotage van zeekabels, digitale oorlogsdreiging op het Europese continent en spionage.
Maar ook cloudopslag buiten Europa – een probleem voor onze digitale soevereiniteit – en de invloed van grote techbedrijven op de machtsorde vormen een risico. ‘In een wereld waarin disruptieve ontwikkelingen aan de orde van de dag zijn, ziet de RDI netwerksamenwerking als oplossing om deze complexiteit te weerstaan. Zodat iedereen kan blijven vertrouwen op de ongestoorde werking van de digitale infrastructuur, en zodat Nederland veilig verbonden blijft.’
Toezicht op de AI-verordening
In het jaarverslag wordt ook het toezicht op de AI-verordening met nadruk genoemd, ook wel bekend als de AI Act. Die wordt op dit moment in Nederland geïmplementeerd. Zo moesten gemeenten in januari al aan de slag met het inregelen van compliance, het inventariseren van AI-systemen en het organiseren van AI-geletterdheid. Ook zijn er al diverse verboden van kracht op ongewenste AI-toepassingen. De RDI coördineert het toezicht hierop, samen met de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
Die laatste vooral op het gebied van gegevensbescherming, de RDI als medecoördinator op ‘inhoudsniveau’, die andere toezichthouders kan assisteren, en als toezichthouder op producten met AI-toepassingen. In het jaarverslag noemt de RDI de AI act ‘complexe regelgeving waar veel bedrijven aan zullen moeten voldoen, en waarover veel vragen bestaan’.
Advies aan kabinet
Samen met twintig andere toezichthouders brachten de RDI en AP juni vorig jaar een advies uit aan het kabinet. Met een duidelijke oproep: maak snel duidelijk welke organisaties de verschillende onderdelen van het toezicht op AI op zich zullen nemen. Centraal in het advies stond het belang van goede samenwerking tussen toezichthouders – iets dat de RDI krap een jaar later nog maar eens onderstreept.
Het versnipperde toezicht leidde eerder tot verwarring in de Tweede Kamer. In een interview met iBestuur zei Van Dijk dat de Kamer zich geen zorgen hoeft te maken. ‘Laten we in hemelsnaam niet denken dat je met één alomvattende partij het toezicht op AI kunt invullen. Het is juist ongelofelijk belangrijk dat er overal kennis ontstaat van hoe AI werkt en wat de risico’s zijn. Daarom leggen we het toezicht dáár neer waar de kennis van de sector al zit.’
Lees ook:
