De gemeente Apeldoorn tekent de 'City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat', maar wat betekent die stap eigenlijk?
Vandaag teken ik de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’. En met mij tekenen bestuurders van de ministeries van BZK (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), IenW (Infrastructuur en Waterstaat) en JenV (Justitie en Veiligheid), een waterschap, twee provincies, zestien gemeenten, vijftien bedrijven, vier overheidsorganisaties, zes brancheorganisaties en vier maatschappelijke organisaties.
Het is een coalitie om trots op te zijn. Zeker omdat het voor het eerst is dat zoveel partijen, met zoveel verschillende achtergronden zeggen dat ze grip willen hebben op hoe digitalisering en technologisering onze steden, regio’s en dorpen veranderen. Daar ben ik blij mee.
Ik hoef hier niet uit te leggen wat de impact zal zijn van digitalisering en technologisering op de stad. De vraag is vooral hoe we de verandering zo inzetten dat we de grote uitdagingen waar we in Nederland voor staan (zoals bijvoorbeeld de energietransitie en de verstedelijkingsopgave) oplossen én hoe we dat op een manier doen die onze democratie versterkt in plaats van verzwakt. Dat is niet gemakkelijk. Dat vergt dat bestaande processen en instrumenten voor ontwerp, inrichting en beheer van de stad moeten worden aangepast. Dat overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en inwoners op een nieuwe manier met elkaar gaan samenwerken. Er moeten nieuwe afspraken worden gemaakt, nieuwe werkwijzen worden bedacht. Dat leidt tot grote veranderingen en vraagt om bestuurlijke lef en een praktische benadering die past bij de lokale verschillen, gekoppeld aan Europa en de rest van de wereld. Met oog voor de kansen, bedreigingen en het onverwachte. Als dit alles wordt gedaan, dan wordt optimaal gebruikgemaakt van de kansen die digitalisering en technologisering bieden.
Een voorbeeld: in tal van plaatsen doen inwoners zelf luchtkwaliteitsmetingen, meten ze het geluid of houden ze het grondwater in de gaten. Maar hoe doe je dit zo dat het betrouwbare metingen oplevert? Hoe ga je vervolgens om met de data? En hoe kun je hier inwoners op een actieve wijze bij betrekken? En als je ziet dat luchtkwaliteit niet goed is, hoe zorg je dat deze zelfde inwoners hun auto laten staan? Kortom, hoe ga je om met dergelijke meet-je-stad-projecten? Hoe zet je smartcityoplossingen, en deze projecten in het bijzonder, zo in dat inwoners, bedrijven én overheid, er beter van worden? Zonder dat het ten koste gaat van onze privacy?
Al die hoe-vragen willen we beantwoorden in de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat.’ En dat is belangrijk. Want door ons af te vragen hoe we iets willen regelen, denken we ook na over de ethische grenzen en de juridische borging daarvan.
Deze City Deal wordt gesteund door maar liefst drie ministeries. Daarmee wordt onderstreept dat een smart city wetten en regels nodig heeft om goed te kunnen functioneren. En dat die regels uiteindelijk in Den Haag en Brussel worden gemaakt.
Tot die tijd nemen wij als lokale overheden graag de voortrekkersrol. In mijn eigen gemeente heeft mijn college van B&W daar de afgelopen jaren veel ervaring mee op kunnen doen. De invoering van 5G leidde tot veel verhitte discussies en mooie gesprekken met inwoners, raadsleden en collega-wethouders. Die hebben we heel bewust en actief gevoerd en het heeft ertoe geleid dat we zorgvuldig omgaan met de invoering van technologische oplossingen. We zien de kansen van nieuwe technologie, we zien dat het kan leiden tot leefbare steden. Maar we grijpen die kansen nooit ten koste van onze vrijheid of onze democratische waarden. Op mijn beurt ben ik heel benieuwd naar de lessen en ervaringen van andere overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties.
En dat is precies wat we doen in de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’. En daarom is het vandaag een feestdag!
Wim Willems is medevoorzitter van de bestuurlijke themagroep Smart City van Stedennetwerk G40 en wethouder in de gemeente Apeldoorn. En hij is ambassadeur van de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’.
