Iedereen is het erover eens: Common Ground is de toekomst voor gemeentelijke software. Maar waar de ambities veelbelovend zijn, blijven de standaarden achter. Hoe komt het dat dé motor achter innovatie moeizaam op gang komt? En wat moet er gebeuren om echt vaart te maken? In dit artikel onderzoeken we waarom standaarden cruciaal zijn voor keuzevrijheid, samenwerking en maatschappelijke impact – én wat er nog ontbreekt om die belofte waar te maken.
De beelden van wat Common Ground betekent voor gemeentelijke software kunnen enorm verschillen. Waar de één de nadruk legt op architectuur, legt de ander de nadruk op standaarden zoals de API’s voor Zaakgericht Werken (ZGW). Bij sommigen spelen de kosten, en het verminderen daarvan door bijvoorbeeld open source, een grote rol. Bij anderen staat het samen creëren in fieldlabs en hackathons centraal. Roxit heeft jarenlang sterk de nadruk gelegd op architectuur en standaarden. Dit heeft geresulteerd in een VTH-applicatie die alléén met ZGW kan functioneren, en in een ZGW-onderlaag die voldoet aan dezelfde standaard.
Op dit moment zitten de standaarden voor Common Ground al een flinke tijd in een impasse. De VNG, die de ZGW beheert, brengt met een te lage frequentie versies met nieuwe functies en opgeloste problemen uit. Daardoor blijven wij en andere softwareontwikkelaars jarenlang tegen dezelfde problemen aanlopen. Andere standaarden zijn in wording en worden al toegepast in hackathons en fieldlabs, zoals “Verzoeken, Taken en Berichten” (VTB). Deze zijn nog niet gereed, en er zijn geen officiële publicaties beschikbaar. Daardoor kunnen Roxit en andere softwareleveranciers nog geen gestandaardiseerde softwarecomponenten op basis van VTB leveren.
Waarom standaarden essentieel zijn voor keuzevrijheid en maatschappelijke opgaven
Een gestandaardiseerde architectuur en bijbehorende specificaties van API’s zijn cruciaal voor de uitwisselbaarheid van modules en applicaties van verschillende leveranciers. Ze zijn daarmee voorwaardelijk voor keuzevrijheid van gemeentes bij de aanschaf van software. Belangrijker voor Nederland is dat hoe meer data beschikbaar is via standaard-API’s, hoe meer informatie hergebruikt zal worden bij het uitvoeren van allerlei maatschappelijke opgaven. Wat zou dan, ondanks deze grote voordelen, de reden kunnen zijn dat de standaarden niet snel genoeg tot stand komen of doorontwikkeld worden binnen Common Ground?
Gemeenten als ontbrekende schakel in standaardisatie
Een opvallende, ontbrekende drijvende kracht achter voortgaande standaardisatie zijn de gemeentes. Veel gemeentes eisen nog altijd, bijvoorbeeld in aanbestedingen, koppelvlakken volgens het verouderde StUF. Een minderheid van gemeentes is volop met de nieuwere REST-API’s van Common Ground bezig. Ongeacht tot welke van deze twee ‘groepen’ een gemeente behoort, zien we weinig serieuze pogingen de voorkeursstandaarden ook zelf af te dwingen, door bijvoorbeeld de koppelvlakken van applicaties te inspecteren. Dit is eigenlijk heel logisch. Als een koppeling tussen twee applicaties van een gemeente functioneert, doet het er voor die gemeente niet meer toe in hoeverre de koppelvlakken van beide kanten de standaard volgen. Uiteindelijk is voor de individuele gemeente een werkende koppeling belangrijker dan een standaard.
Ook leveranciers kunnen meer doen
Maar ook leveranciers zoals wijzelf doen nog weinig om standaarden vooruit te brengen. We deinzen ervoor terug nieuwe standaarden te ontwerpen en te onderhouden vanwege de hoeveelheid werk die dit met zich meebrengt. Terwijl ook voor leveranciers gestandaardiseerde API’s een enorm voordeel kunnen hebben. Je kunt sneller functionaliteit ontwikkelen op basis van data in andere applicaties. Je bent minder tijd kwijt aan het ontwikkelproces van een integratie, van ontwerp tot en met de livegang. Je kunt bezig zijn met het ontwikkelen van zinvolle toepassingen voor overheden, bedrijven en inwoners, in plaats van problemen in onderliggende integraties op te lossen.
Wat is er nodig voor versnelling?
Te midden van deze verdeeldheid proberen VNG en het programma Common Ground de standaarden verder te brengen. Wat is er nodig om dit sneller en beter te doen slagen? Wellicht moeten alle partijen meer durf tonen. VNG zou een einddatum op de StUF-standaarden moeten zetten. Het programma Common Ground zou meer standaardisatie moeten eisen, en alléén brons, zilver of goud moeten toekennen als een initiatief in het Portfolio werkt volgens een beheerde standaard. En softwarebouwers zouden meer moeten investeren in samenwerking met concurrenten en het zelf leveren van standaarden.
Benieuwd hoe Roxit bijdraagt?
Ontdek onze oplossingen en hoe we samen kunnen werken aan de toekomst van de publieke sector. Bezoek onze website en zet de volgende stap in de digitale transformatie.
