Datagedreven besluitvorming is al een tijd een hot topic, ook in overheidsland. Het is populair omdat de grote hoeveelheid beschikbare gegevens inderdaad kunnen worden gecombineerd om besluiten te ondersteunen en onderbouwen. Toch staat datagedreven besluitvorming bij veel publieke organisaties in de praktijk nog in de kinderschoenen. Zonde vindt, Remco Bruns, Enterprise Account Executive Tableau bij Salesforce.
‘Binnen overheidsorganisaties is zogeheten spreadsheet-management nog steeds populair. Veel beleidsadviseurs en bestuurders vertrouwen hun aloude lijstje met cijfers in een Excel-document eerder dan actuele en gevalideerde data.’ Aan het woord is Remco Bruns, Enterprise Account Executive Tableau bij Salesforce. Hij ziet veel goede wil binnen de publieke sector. ‘Voortrekkers willen graag aan de slag met data. Zij willen data gebruiken om besluitvorming te verbeteren. Er is helaas ook sprake van achterblijvende datageletterdheid. In de publieke sector werken veel oudere medewerkers. Zij vertrouwen niet altijd op data die erop wijzen dat de situatie in de buitenwereld anders is dan ze hadden verwacht op basis van hun kennis, ervaring en intuïtie. Liever baseren ze zich dan op de bekende Excelsheets, die ze kopiëren en (onderling) doorsturen. Het gevaar daarvan is dat zij − en de rest van de organisatie − hierdoor werken met gedateerde informatie. In dit soort statische documenten zijn trends en ontwikkelingen bovendien niet zichtbaar. ‘
Begrip en inzicht
Tableau is een visueel-analyseplatform dat mensen en organisaties in staat stelt om het meeste uit hun data te halen, door actuele data weer te geven en te koppelen. Het platform maakt het makkelijker om data te verkennen en te beheren, zodat inzichten sneller worden ontdekt en gedeeld. ‘Tableau is begonnen als een visualisatietool, maar is uitgegroeid tot een analytics platform. Het laat verbanden zien die tot inzichten leiden. Natuurlijk blijft het essentieel om data van hoge kwaliteit te verwerven, in te voeren en te genereren. Ieder datagedreven systeem is zo goed als de kwaliteit van de data waarmee het wordt gevoed, dat is en blijft zo.
Die databronnen kunnen in de cloud staan, maar ze kunnen ook lokaal zijn opgeslagen. Ook is het mogelijk om rechten toe te kennen zodat gebruikers niet te veel, maar ook niet te weinig data kunnen bekijken. Het systeem is flexibel.’
Gebruiksvriendelijk en laagdrempelig
‘Waar Tableau vooral in uitblinkt is op een gebruiksvriendelijke en laagdrempelige manier mensen in staat stellen om verbanden te zien én te begrijpen’, stelt Remco Bruns. Zonder technische kennis kun je met Tableau snel voor jezelf en voor anderen dwarsverbanden inzichtelijk maken. Mét technische kennis kun je het inzicht voor je collega’s naar een hoger niveau tillen en het besluitvormingsproces verbeteren, doordat data en de verbanden gebaseerd zijn op feiten en niet op aannames. Het is lastig voor gemeenten om de effectiviteit van investeringen vast te stellen. Neem als voorbeeld investeringen in het sociaal domein. Stel: een gemeente besteedt 5 miljoen euro aan sociale voorzieningen in de hoop dat de kosten van de jeugdzorg dalen. Met Tableau is snel en overzichtelijk vast te stellen of die hoop uitkomt. Je kunt dus zien hoe effectief je beleid is. Dit is ook een goed voorbeeld van de manier waarop Tableau gemeenten helpt afdelingsoverstijgend te werken.’
Menselijke maat
‘Iedere ambtenaar of professional die in de publieke sector actief is, heeft op zijn niveau behoefte aan relevante inzichten. Ook een buitendienstmedewerker die post bezorgt en graag om vier uur klaar wil zijn, wil weten: zit ik op schema? Ook dat kan. Tableau kan iedereen in de organisatie vooruithelpen. Op een manier die begrijpelijk is en is gebaseerd op (dezelfde) real-time informatie.’ Een winstwaarschuwing is volgens Remco Bruns wel op zijn plaats. ‘Data geven inzicht, maar zijn geen vervanging voor de menselijke maat. Het is niet: gooi er een kwartje in en wat eruit komt, daar moet je het meedoen. Het blijft belangrijk om naar de mens achter de data te kijken.’
