Bij het omzetten van intenties tot samenwerking in concrete resultaten, helpt het om de metafoor van een schuursponsje te gebruiken. Ga je voor schuren of glanzen?
Gemeenten willen veel meer samenwerken. Het ‘waarom’ van die samenwerking is al veel besproken, laten we het hebben over hoe gemeenten dit concreet gaan doen. Een schuursponsje kan helpen.
In hun blogs op iBestuur schreven Ingrid Hoogstrate en Hugo Aalders onlangs over de ambitie van gemeenten om veel meer gezamenlijk op te trekken. Ze beschrijven vanuit hun ervaring hoe moeizaam die samenwerking vaak is. Het is bikkelen om samen dingen beter te maken voor burgers en bedrijven. Dat gemeenten veel meer willen samenwerken is inspirerend en ik denk dat de tijd er meer dan rijp voor is. De vraag is nu hoe gemeenten dat precies samen gaan doen.
Ik merk dat er in de discussies over gemeentelijke samenwerking veel aandacht is voor het ‘waarom’, zoals het belang van de burger. Op abstract niveau weten we ook hoe we dat moeten doen, met uitspraken als ‘er samen voor gaan’. Maar het blijft vaak bij dit soort algemeenheden. Hoe gaan gemeenten dit in de praktijk aanpakken? Er samen voor gaan is een prima startpunt, wat zet je nu in om écht samen iets te bereiken?
Wigo4it en de vier gemeenten waar wij mee werken, kijken terug op tien jaar samenwerken. Dat was tien jaar hard werken, met vallen en weer opstaan. Met elke dag opnieuw het belang voor Werk en Inkomen van alle vier de gemeenten vooropstellen, in plaats van het belang van één gemeente. Wij hebben in de praktijk geleerd om intenties tot samenwerking om te zetten in concrete resultaten. Hoe? Mijn voorganger Udo Groen had daar een herkenbare metafoor voor: het schuursponsje.
Een schuursponsje heeft een ruwe en een zachte kant. Iedereen die samenwerkt heeft als het ware een schuursponsje in handen. In je communicatie kun je kiezen welke kant van het sponsje je gebruikt. Ga je voor schuren of voor glanzen? Schuren is kritische vragen stellen, het oneens zijn, of negatiever: het proces vertragen, tijd kopen. Glanzen kan zijn: complimenten geven, ruimte bieden of negatief gezien: jezelf te veel in het zonnetje zetten. Ik vel geen oordeel of schuren of glanzen beter is, zolang het maar in balans is. Te veel glanzen zorgt voor zachte heelmeesters (een resultaat dat niet optimaal is), te veel schuren kost tijd en energie.
Het klinkt misschien soft, maar hoe je met elkaar omgaat maakt het verschil in de dagelijkse praktijk van samenwerken. Gemeenten hebben met de Taskforce Samen Organiseren, de VNG en partijen als Wigo4it een basis gelegd in het hoe en waarom van het samenwerken. Laten we nu het ‘wat’ met elkaar bespreken. Laten we niet blijven hangen in mooie woorden, maar ook met elkaar spreken over de tools en skills die nodig zijn om dit daadwerkelijk te doen. Stel jezelf soms de vraag: ben ik aan het schuren of glanzen, waarom doe ik dat en hoe reageert de ander? Ben ik aan het luisteren (glanzen) of schuren (verschillen benoemen)? En kan ik dat misschien beter anders doen?
Als begeleider en moderator van het samenwerkingsproces van de vier gemeenten hebben wij ons vaak als gids opgesteld. We hebben in de dagelijkse samenwerking gezien hoe het schuren en glanzen in de praktijk wordt ingezet. We delen onze ervaringen graag tijdens onze workshop op het VNG Realisatie congres op 28 maart. Ik nodig jullie van harte uit om daar aan deel te nemen. Laten we samen verkennen hoe we glanzende resultaten behalen door vergaand samen te werken, in de praktijk.
Larissa Zegveld is algemeen directeur van Wigo4it, de coöperatie van de sociale diensten van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht op het gebied van informatievoorziening.
