Ouderen wonen steeds langer zelfstandig. Maak als maatschappij daar gebruik van. Zo kunnen ouderen dankzij inzet van digitale middelen een grote rol hebben in de sociale veiligheid.
Hoe organiseert u een sociaal veilige wijk? En kunt u zelfs een inbraakvrije wijk garanderen? Deze bestuurlijke opgave is van alle tijd, maar er zijn ontwikkelingen op gebied van digitalisering die maken dat die vraag versterkt op uw agenda komt. Met name waar het gaat om de veiligheid van ouderen.
Op een aantal terreinen is de positie van ouderen aan het veranderen. Ik doel dan niet op de ouderen op zeer hoge leeftijd of met medische klachten, waarvoor Hugo Borst en de zijnen een lans breken. Ik vraag uw aandacht voor de groeiende groep ouderen die zelfstandig in uw stad wonen. Digitalisering kan en zal een belangrijke impact hebben op de organisatie van hun zelfstandigheid, maar ouderen kunnen ook een belangrijke rol hebben in de sociale veiligheid dankzij inzet van digitale middelen.
Laat ik bij uw zorg voor ouderen beginnen. Alle inspanningen op gebied van eHealth ten spijt, bleek mij ook dezer dagen weer uit gesprekken met bestuurders van welzijns- en zorginstellingen, boeken wij in Nederland maar zeer langzaam voortgang met eHealth voor zelfstandig wonende ouderen. De belangrijkste oorzaak lijkt te zijn dat er geen markt is. Pilots genoeg, maar grootschalige omarming door ouderen? Ho maar.
Maar ziekenhuizen hebben toch portals, hoor ik u zeggen? Ja, maar hoezeer die ook bedoeld zijn om ouderen te ondersteunen, onderzoek laat zien dat ze als onpersoonlijk ervaren worden, moeilijk om overzicht te houden. Kortom, de oudere ervaart die ‘vensters’ niet als een onderdeel van hun eigen leven maar als een verlengstuk van het ziekenhuis. Daarover gaat het hier dus niet. Hier gaat het om digitale technologie die de oudere dagelijks in en rond het huis ondersteunt. Daar kan uw taak als bestuurder liggen. Welzijnsorganisaties en mantelzorgers slagen er niet in grote stappen te maken. Het ontbreekt aan competenties bij hulpverleners, aan ruimte om samen met ouderen verantwoord te experimenteren en te leren. U koopt deze welzijnsondersteuning en thuiszorg in. Sla bruggen naar uw smart city ambities, schep ruime voor ouderenorganisaties en welzijnsorganisaties om met eHealth aan de slag te gaan. Stel daarbij als voorwaarde dat ze dan ook deelnemen in uw ambities om burgerparticipatie te vergroten: slimme burgers zijn het fundament voor uw slimme stad.
Dat brengt ons dan bij de krachtige bijdrage die zelfstandig wonende ouderen kunnen leveren aan sociale innovatie in de wijk. U kunt ouderen nadrukkelijk meer vertrouwen schenken. Stel een betrouwbaar platform beschikbaar waarbinnen ouderen met waarborgen voor hun persoonlijke anonimiteit hun eigen ‘veilige buurt’ helpen organiseren. Vraag uw veiligheidswerkers en hun collega’s binnen uw veiligheidsregio om, met gebruik van dit platform, ouderen nadrukkelijk te betrekken bij thematische campagnes en nieuwe technologie. Hang niet ongevraagd de wijk vol met camera’s of bordjes van BuurtWhatsApp groepen, maar betrek ouderen bij goed gebruik van hun eigen bewakingscamera’s. Laat ze meekijken in camera’s op belangrijke publieke plekken en betrek ze op verantwoorde wijze bij het signaleren van onveilige situaties. Beperk dat niet tot digitale besloten communities, maar laat ook scholieren hun eigen digitale veiligheidsscans van een wijk maken en nodig oud en jong uit om elkaar te vertellen hoe het beter kan. Succes verzekerd!
Toegegeven, dit alles is niet van vandaag op morgen geregeld, maar dat is maar goed ook: het biedt ouderen de kans in een gestaag tempo deel te nemen om al doende lerend met digitale technologie hun sociaal veilige wijk zelf te ontwikkelen!
Ben Kokkeler is lector Digitalisering en Veiligheid aan de Avans Hogeschool
