Spekkoek

De dag liep anders dan voorzien, het koken is erbij ingeschoten. Maar als de nood hoog is, is de toko nabij. Dat is het fijne van wonen in Den Haag. Dampende bakjes op tafel. Hoe was je dag? Het gewone leven. Dochter gaat weer naar school, man in een kritische fase van een ICT-migratie en ik in ‘mijn’ Omgevingswet.

Onder het eten stappen we uit onze eigen wereld in de gezamenlijke werkelijkheid van het gezin. Dat vraagt rust en een beetje afstand. Koffie? Stukje spekkoek erbij?

Het lijkt op wat we in ons team hebben gedaan in de zomer. Met iets meer rust en afstand kijken naar je eigen werkelijkheid en reflecteren op de opgave in verbinding met anderen.

In verschillende hoeken van het team wordt hard gewerkt. Juristen aan de kerninstrumenten, dienstverleners aan serviceformules en vragenbomen, en ICT’ers aan standaarden, praktijkproeven, specificaties VTH. In de integrale roadmap die verscheen voor de vakantie, staat een overzicht van al wat er bij overheden moet gebeuren om de wet en het DSO te kunnen invoeren. Die hebben we in de zomer samen met gemeenten verrijkt en verdiept.

We hebben het werk opgedeeld in overzichtelijke brokjes. Maar het is belangrijk om ook het geheel te overzien. Is er nog voldoende samenhang als je alle brokjes uit de roadmap bij elkaar brengt? We hebben de luwte van de zomer benut om collega’s uit de verschillende hoeken van het programma bij elkaar te halen. De dienstverleners, juristen, beleidsmakers, communicatiespecialisten en bedrijfsarchitecten. Elk met een eigen beroepsblik met kennis en opvattingen die de Omgevingswet op een bepaalde manier inkleuren. Ieder excellent op zijn eigen vakgebied. Hebben de verschillende lagen voldoende verbinding met elkaar?

Dat waren mooie sessies. Specialisten zijn op zoek gegaan naar de kernvragen voor elk onderdeel van de beleidscyclus: beleidsontwikkeling, beleidsdoorontwikkeling, uitvoering en terugkoppeling. Deze ordening bleek het best te passen bij de Omgevingswet. De onderliggende verbinding en samenhang stonden centraal, wat vraagt om openheid, nieuwsgierigheid en interesse in elkaars werk. Of anders gezegd: de bereidheid om verbinding te maken van je eigen beroepswereld naar het grotere geheel. Zo komt de meerwaarde van elk specialisme steeds beter tot z’n recht. Evenals de inhoudelijke samenhang tussen de doelen van de wet, de kerninstrumenten en het DSO.

Zo zijn nieuwe verbindingen ontstaan op inhoud en relatie. We begrijpen beter wat ieders rol en afhankelijkheid is bij een vraagstuk. Zegt bijvoorbeeld de ene specialist tegen de ander: zullen we een praktijkproef doen waarbij we jouw deel van het geheel combineren met het stukje waar ik mee bezig ben? Dat is niet gemakkelijk, want je moet soms iets prijsgeven om te bereiken dat ook het andere belang wordt gezien en gewaardeerd. Het gaat erom dat het gezamenlijk resultaat rendeert; de burger of het bedrijf is tenslotte ondeelbaar in zijn vraag, behoefte of zorg. Dat is het idee van integraal werken.

Een juridisch beleidsmedewerker, een ICT’er van het DSO en een gemeente onderzoeken hoe je straks in 2021 het gedachtegoed van de Omgevingswet terugziet in het loket. Hoe kunnen we het visueel goed vormgeven? Zo’n samenwerking is mooi om te zien. Het samenwerken komt niet in de plaats van het vakmanschap op het eigen terrein, het komt ernaast. De digitale keten, de beleidscyclus, alles moet blijven draaien, maar in de verbinding moet het ook kloppen. Daar ligt de kern van het ‘anders werken’. Jarenlang gestudeerd, keihard gewerkt om een topspecialist te worden en dan leren werken in verbinding met een aanvullende ordening.

Het is als de spekkoek van onze toko. Je bakt hem laag voor laag en als je er een punt uitsnijdt, zijn alle lagen met elkaar verbonden in een mooi geheel. Het lijkt eenvoudig, maar wat een vakmanschap is daar voor nodig.

Kristel Lammers is bestuurskundige, veranderkundige en programmamanager Omgevingswet bij de VNG.