Staatssecretaris neemt het schoorvoetend op voor ‘cruciale’ AP
Of de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) wel genoeg slagkracht en budget heeft om aan het uitdijende takenpakket te voldoen, is al jaren onderwerp van discussie. In het debat over de bescherming van persoonsgegevens en digitale grondrechten dinsdagavond was dat niet anders. Daarbij ging het ook over de positie die de privacytoezichthouder inneemt. Zijn het toezicht op en de handhaving van privacywetgeving soms niet té streng?
Onafhankelijkheid
Met name de VVD en PVV bleken kritisch te staan tegenover de handelswijze van de AP ‘Het blijkt dat de AP, ondanks het budget dat al jarenlang exponentieel groeit, er regelmatig onhoudbare beleidsopvattingen op nahoudt,’ sprak Tweede Kamerlid Dral (VVD). ‘Die vervolgens hebben geleid tot jarenlange procedures, hoge kosten aan de kant van de toezichthouder en voor diegene die de boete krijgt.’ Vitale processen, zoals binnen de politie, het OM en de jeugdzorg lopen te vaak vast. Dral wil daarom een betere balans tussen de bescherming van persoonsgegevens en de mogelijkheid van gegevensdeling in maatschappelijk belang. ‘De AP legt te vaak de nadruk op wat niet kan en dat kan anders, aldus Dral – daarbij verwijzend naar te strikte handhaving van de AVG.
De PVV ging vervolgens nog een stapje verder en stelde de onafhankelijkheid van de toezichthouder in twijfel. Kamerlid Valize richtte zijn pijlen op een evaluatierapport over de periode 2018-2024 dat begin maart naar de Tweede Kamer werd gestuurd. Daaruit blijkt onder meer dat de AP haar oorspronkelijke taak – de bescherming van persoonsgegevens – heeft uitgebreid naar een bredere missie: het beschermen van burgers in de digitale wereld. Tilburg University en Berenschot voerden het onderzoek uit, in opdracht van de AP. Valize vindt dat maar niets, zei hij met zoveel woorden. ‘Hij die betaalt, bepaalt, luidt het gezegde. Het is dus discutabel dat de AP opdrachtgever is van dit onderzoek,’ aldus Valize. De PVV’er wilde van staatssecretaris Struycken weten wie hier in het vervolg opdracht tot gaat geven. Met andere woorden: laat dat vooral niet de AP zelf zijn. Staatssecretaris Struycken zei daarop voor het meireces met een reactie te komen op het evaluatierapport en alle bijbehorende vragen daaromtrent.
In het verkeerde keelgat
Vooral de laatste bijdrage van de grootste regeringspartij schoot SP’er Van Nispen duidelijk in het verkeerde keelgat. Eerder had hij de VVD al beschuldigd van voortdurend mopperen op de AP, een suggestie die Dral overigens van de hand wees. Van Nispen wierp Valize voor de voeten dat hij ‘de evaluatie van de onafhankelijke AP een beetje in twijfel trekt’. Het SP-Kamerlid vroeg zich in alle eerlijkheid af hoe het dan wel zou moeten. ‘Het alternatief is dat de regering dan de opdracht geeft aan een toezichthouder die diezelfde regering controleert. Begrijpt de heer Valize dat spanningsveld?’
Van Nispen vindt sowieso dat het kabinet slecht omgaat met de AP. Het budget voor de toezichthouder moet volgens hem fors stijgen. ‘Om de wettelijke taken goed uit te kunnen voeren, de rechtsbescherming te versterken, om de naleving van de grondrechten te verbeteren.’ Maar dit kabinet laat dat na, vindt het SP-Kamerlid. Hij vroeg zich waarom het kabinet de toezichthouder, in tijden van een soms doorslaande digitalisering, niet meer tanden geeft. Toch niet omdat de regering er dan zelf last van zou kunnen krijgen, suggereerde hij. Afsluitend: ‘Goed toezicht is hard nodig.’
Met in zijn kielzog GroenLinks-PvdA-Kamerlid Kathmann bleef Van Nispen tijdens het debat hameren op een versterking van de positie van de AP, met name door het vergroten van het budget. Bij de presentatie van de Miljoenennota in september vorig jaar bleek dat de AP dit begrotingsjaar in totaal zo’n 49 miljoen euro te besteden heeft voor het houden van toezicht op de privacywetgeving, nagenoeg de helft minder dan eerder werd geadviseerd. En dat terwijl de digitalisering in Nederland een almaar hogere vlucht neemt.
Geen toezeggingen
Struycken wilde verder geen concrete toezeggingen doen, tot gemor van sommige Kamerleden. Gedurende het debat bleef hij wat formeel en op de vlakte wat betreft de positie van de privacytoezichthouder, vooral waar het gaat om een financiële versterking. Ook partijgenoot Six Dijkstra roerde zich in het debat maar weinig over de versterking van de AP, terwijl NSC toch altijd een punt maakt van goede toezichthouders, openbaar bestuur en scheiding der machten, ook om toekomstige schandalen als de toeslagenaffaire te voorkomen. Wel zei Six Dijkstra van mening te zijn dat de AP voldoende budget moet hebben, wederom als reactie op een vraag van aanjager Van Nispen. ‘En dat loopt op dit moment niet per se over. We zijn in elk geval blij dat er wat stijging is geweest, maar met alle taken die erbij komen, is het van belang dat de AP goed is geëquipeerd.’
Gaandeweg voelde Struycken zich toch genoodzaakt om de positie van de AP te verdedigen. Vermoedelijk omdat hij ook de druk voelde vanuit de Kamer, en in het bijzonder van Van Nispen. Hij besloot met deze opmerking: ‘Laat er geen misverstand over bestaan, en dat zeg ik ook als lid van het kabinet: de AP is een cruciale factor in onze rechtsstaat en we moeten kijken hoe we deze toezichthouder zo goed mogelijk in staat kunnen stellen om te doen wat nodig is.’ De AP ondersteunt de overheid op allerlei manieren, mede door haar te controleren, en dat is ook de wens van dit kabinet, aldus de staatssecretaris.
Lees ook:
