De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft haar leden opgeroepen om gezamenlijk de regie te nemen over de digitalisering van gemeentelijke diensten. In een recent voorstel pleit de VNG voor een collectieve aanpak, waarbij gemeenten als één bestuurslaag optreden om digitale uitdagingen effectief aan te pakken.
Noodzaak
De VNG benadrukt in een brief aan de leden dat digitalisering een essentieel onderdeel is van vrijwel alle gemeentelijke taken, van vergunningverlening tot maatschappelijke ondersteuning. Twee urgente ontwikkelingen onderstrepen de noodzaak van samenwerking: een tekort aan gekwalificeerd personeel en middelen, en een instabiele geopolitieke situatie die de veiligheid van digitale systemen bedreigt. Gemeenten worden steeds vaker geconfronteerd met nieuwe Europese wetgeving die extra inspanningen vereist op het gebied van digitale dienstverlening.
80 procent
Het voorstel stelt dat ongeveer 80 procent van de gemeentelijke digitalisering zich leent voor een collectieve aanpak. Door samen te werken kunnen gemeenten schaalvoordelen behalen, de weerbaarheid vergroten en risico’s beter beheersen. De VNG ziet dit als een logische vervolgstap in de bestaande strategieën zoals de Verenigingsstrategie 2030 en de Digitale Agenda Gemeenten 2028.
Op 18 juni 2025 zullen de leden van de VNG tijdens de Algemene Ledenvergadering stemmen over dit voorstel. De uitkomst zal bepalend zijn voor de toekomstige koers van de gemeentelijke digitalisering in Nederland.
Lees ook:
Een open deur voor iedereen met ook maar een klein beetje gevoel voor de juridische context.
Bestuursrechtelijk is het evident dat de basis voor het merendeel van de processen als processtappen staat uitgewerkt in de Algemene wet bestuursrecht. Ook het kanaalgebruik is in afd 2.3 Awb opgenomen en vraagt om gezamenlijke uitwerking.
Als de Awb als basis wordt genomen, is de aansluiting van (generieke) verplichtingen ook een stuk eenvoudiger. Voor die aanpak is al veel werk verzet, zoals voor analyse van beslisregels.
Zie regels.overheid.nl
Ja dat is al jaren een open deur. Maar stel je de vraag ‘hoe werk je effectief samen met 342 autonome gemeenten’ dan wordt het verrassend stil. Lees de parlementaire enquete over falende grote ICT projecten bij Rijk en ZBO’s nog eens terug. Het kan, maar is geen appeltje-eitje.
Dat de realisatie van automatisering en digitalisering voor de overheid op uitdagingen stuit is evident en bekend.
Dat de uitgangspunten vanuit een juridisch perspectief een steun kunnen zijn bij de oplossing wordt te weinig onderzocht en geaccepteerd.
De Algemene beginselen van behoorlijk bestuur geven richting, juist om de diversiteit te voorkomen en het geheel voor burgers en ondernemingen bruikbaar te houden. De oude discussie ging over een sleutelbos, de nieuwe moet gaan over adequate dienstverlening.
Dat inzicht is recent ook politiek weer genoemd, tijd om daar invulling aan te geven.