Routekaart Financiële Zorgen

De gemeente Venlo is vorig jaar gestart met een nieuwe aanpak schulden. Daarbij staat de inwoner nog meer centraal, en kijkt ze verder dan alleen naar geldzorgen. Bij het vormgeven van de nieuwe aanpak maakte Venlo als een van de eerste gemeenten in ons land gebruik van de routekaart Financiële Zorgen, die sinds januari online staat.

Venlo kampt, net als veel gemeenten, met de nodige uitdagingen op het gebied van schuldhulpverlening en armoede. Volgens het CBS (2023) heeft 9,4 procent van de Venlonaren geregistreerde problematische schulden en volgens de gezondheidsmonitor van de GGD Noord Limburg heeft 19 procent van de volwassenen moeite met rondkomen. Daarnaast is het wantrouwen richting de overheid is groot. En als er eenmaal geldzorgen zijn, dan heeft dit een negatieve invloed op meerdere facetten in het leven en het gezin.

Verbinding met de inwoner

Daarom was het tijd voor een nieuwe aanpak van armoede en schulden, die de verbinding met de inwoner moet verbeteren, vertelt wethouder economische zaken, sociale zaken en kennisinfrastructuur Erwin Boom. Hij is de aanjager van de nieuwe aanpak, zoals vastgelegd is in het beleidskader Geldzorgen 2023-2031. Zijn passie om de aanpak van schulden en armoede in Venlo te verbeteren is groot. Als kind groeide hij op in een eenoudergezin, met een moeder in de bijstand. “Ik weet hoe het is om met minder rond te moeten komen. Ik kon niet met alle schoolreisjes meedoen en we hadden nooit kinderfeestjes. Ik wist niet beter. In mijn wijk was er veel werkeloosheid, en leefde men onder de armoedegrens. Ik had het geluk dat ik goed kon leren.”

Meer regie voor de gemeente

Vanuit zijn ervaring weet hij ook dat er altijd meer oorzaken zijn voor armoede en schulden. Hulp hierbij vragen is voor inwoners vaak moeilijk. Er speelt stress en schaamte. Het opbouwen van een vertrouwensrelatie met inwoners die bijvoorbeeld schulden hebben, is daarom essentieel. Dit kun je onder andere bereiken door je te verplaatsen in het perspectief van de inwoner en door er voor de inwoner te zijn gedurende het hele traject. Daarom moest er ruimte komen voor de adviseurs om inwoners daarmee te helpen.

De inwoner centraal

Onder meer door gebruik te maken van de routekaart Financiële Zorgen van de VNG kon Venlo het proces zo inrichten dat de inwoner centraal staat. Boom: “Ik denk dat de routekaart helpt bij het inzichtelijk maken waar de behoeften van inwoners zitten zodat je daar met je dienstverlening optimaal op kan aansluiten. Dit biedt als voordeel dat inwoners sneller op de goede plek komen en beter aangehaakt blijven tijdens alle fasen van het traject, waardoor schulden minder hoog oplopen en je meer effectiviteit bereikt met je interventies. Uiteindelijk levert dit vooral een maatschappelijke opbrengst op.”
De routekaart Financiële Zorgen neemt professionals mee op de reis die een inwoner met financiële zorgen aflegt. De basis van de routekaart bestaat dan ook uit acht mijlpalen die deze inwoner samen met de professional doorloopt en bereikt in het proces.
“Probeer je te verplaatsen in de situatie van de persoon die bij jou met een hulpvraag komt”, geeft Boom als voorbeeld. “Die komt niet omdat diegene zich moedwillig in de schulden heeft gestoken en zo in deze situatie is gekomen. Er liggen altijd andere redenen achter. De routekaart heeft onze adviseurs schuldhulpverlening geholpen meer levens­fasegericht te denken. Wanneer komt wie op welk moment welke stap tegen? Het helpt om meer in de fases denken waar een mens mee in aanraking komt. Daar is de routekaart een goed instrument voor.”

Mijlpalen

De afgelopen periode hebben zowel inwoners van Venlo als professionals van de gemeente samen met medewerkers van de VNG in meerdere sessies de mijlpalen van de routekaart doorlopen en gekeken hoe de ideale inwonersreis er in Venlo uit ziet. Wat gaat er goed of moet er worden verbeterd in de werkwijze van de professionals? Waar moet beleid voor worden gemaakt of aangepast? Wat is er nodig op het gebied van ICT, informatie­voorziening en communicatie? Welke juridische uitdagingen liggen er nog?
Volgens Boom sloot de routekaart precies aan bij de benadering die Venlo zelf ook al had gekozen in de nieuwe aanpak. “Daardoor konden we met de VNG mee optrekken, wat een erg prettige samenwerking was. Het hielp onze collega’s mee door te ontwikkelen. Hoe kunnen we de dienstverlening laten aansluiten op de inwonersbehoeften? Hoe moet je dat dan aan lokaal beleid vertalen? Hoe kunnen we dat volgen of monitoren? Hoe heeft een bepaalde interventie precies geholpen? Het helpt als je dat meer inzichtelijk kan maken. Ik denk dat de meerwaarde van de routekaart zit in de structuur en houvast die het gemeenten kan bieden. Je moet daarvoor wel zelf ook al eigen plannen hebben. Het biedt een hele mooie kapstok aan de hand van waar je zelf eigen keuzes kunt maken.”