Voorbij de paardenpoep
Ruim honderd jaar geleden hadden veel steden een probleem: een overdaad aan paardenpoep in de straten. De komst van de auto werd gezien als een welkome oplossing. Geen beleidsmaker dacht na over de nadelen - zoals vervuiling, lawaai en congestie. Die nadelen kennen we inmiddels. Congestie is de paardenpoep van de 21e eeuw. En er zijn natuurlijk ook andere problemen zoals een gebrekkige luchtkwaliteit.
Opnieuw lijkt nieuwe technologie de oplossing en dit keer is dat de slimme stad, een concept waarbij we op basis van data nieuwe mogelijkheden krijgen om te sturen en organiseren.
Tal van steden zetten experimenten op om ‘slimmer’ te worden. En bij nieuwe stedelijke gebieden reiken de ideeën nog een stuk verder. Dat is onder meer te zien bij de plannen die Toronto heeft met de Waterfront area. Daar moet een futuristische slimme stad komen en Google-dochter Sidewalk Labs heeft de aanbesteding gewonnen. Het 200 pagina’s tellende strategiedocument is online te vinden. Een veel voorkomend onderdeel in al die plannen zijn zelfrijdende voertuigen die onder meer nieuwe sturingsmogelijkheden bieden voor het oplossen van mobiliteitsvraagstukken. De uitdaging is om dit keer wel voorbij de paardenpoep te kijken.
De voordelen van een datagedreven aanpak zijn evident. Als een ambulance een spoedje heeft kunnen we de verkeerslichten op de route op groen zetten. Als er tijdens een groot evenement massa’s mensen in het gedrang dreigen te komen, kan daar proactief op worden ingegrepen. Als kinderen naar school moeten, kan een ambtenaar mogelijk zelfs aan de knoppen draaien om navigatiesystemen in auto’s tijdelijk aan te passen zodat die route wordt ontzien.
Natuurlijk heeft de technologie ook een duistere kant. Het is denkbaar dat steden de nieuwe opties op een niet-integere manier inzetten door groepen of individuen te benadelen. Er is niet veel fantasie nodig om je voor te stellen dat een zelfrijdende auto van een individu straks de toegang tot een bepaalde wijk wordt ontzegd omdat het risico te groot is. “Computer says no.” Al dan niet met een gegronde reden. De uitdaging is dan ook om te komen tot een beheerst gebruik van de technologie. Dat betekent onder andere dat we onder de motorkap van algoritmes moeten gaan kijken of deze wel deugen. Het goede nieuws is dat ook daar aandacht voor komt.
In New York is wetgeving ontwikkeld om toezicht te gaan houden op belangrijke algoritmes. Maar ook dichterbij huis is dat het geval. Ger Baron, CTO van de gemeente Amsterdam, hintte onlangs in een interview met Intermediair dat hij graag audits wil op algoritmes. Kijk, dat geeft de burger moed.
Sander Klous is hoogleraar Big Data Ecosystems, UvA en partner bij KPMG
Download iBestuur magazine nummer 26 als PDF
