Waarom verantwoordelijkheid voor energieverbuik van AI niet op ambtenaren moet worden afgeschoven
De Vlaamse overheid krijgt kritiek op haar aanpak van duurzaamheid rond het gebruik van Microsoft Copilot. Volgens Wim Casteels, docent IT & AI aan de AP Hogeschool en auteur van Het masker van AI, legt de overheid de verantwoordelijkheid te veel bij individuele ambtenaren in plaats van bij de ontwikkelaar.
10.000 Copilot-licenties
Eerder dit jaar kocht de Vlaamse overheid 10.000 licenties van Microsoft Copilot, de AI-assistent die geïntegreerd is in Microsoft 365. In een recent persbericht, ‘Zorgzaam omgaan met energie: Copilot en duurzaamheid, werd de inzet voor een duurzame digitale transitie benadrukt. Ambtenaren kregen praktische tips om “slimmer te werken en minder te verspillen.’
‘Door de nadruk te leggen op tips voor eindgebruikers wordt de verantwoordelijkheid vooral bij de individuele ambtenaar gelegd, terwijl cruciale vragen over transparantie, bias en de daadwerkelijke impact van AI onbeantwoord blijven’, schrijft Casteels in een opiniestuk bij Knack.
Geen invloed
Volgens Casteels is dat onvoldoende. ‘ Met tips als ‘formuleer scherp’ en ‘gebruik gericht’ worden Copilot-gebruikers aangemaand om in naam van duurzaamheid bewust gebruik te maken van de tool. Dit zal wel effect hebben, maar tegelijkertijd draait er achter de schermen veel AI waar de gebruiker geen invloed op heeft.’
Hij stelt dat ‘Microsoft totaal geen inzicht geeft’ in de werking en ecologische impact van Copilot. ‘Het is jammer dat de overheid, als ze echt begaan is met de duurzaamheid van AI, de verantwoordelijkheid enkel bij de eindgebruikers legt. Ze zou beter Microsoft aanspreken om transparantie te verschaffen over het energieverbruik van Copilot.’
Achterop bij AI-beleid
In het persbericht verwijst de Vlaamse overheid naar richtlijnen voor een ‘duurzame omgang met AI’ die pas in 2026 klaar zullen zijn. Dat is volgens Casteels veel te laat: ‘Gezien de snelheid waarmee AI evolueert, roept dit onvermijdelijk het beeld op van een log overheidsapparaat dat hopeloos achterop hinkt bij razendsnelle digitale ontwikkelingen.’
Hij wijst ook op de culturele afhankelijkheid van Amerikaanse technologie. ‘De onderliggende AI-modellen zijn sterk verweven met de Amerikaanse ontwikkelaars’, schrijft hij.’“Het is bijna ironisch dat de Vlaamse regering, die het belang van eigen culturele waarden en normen sterk benadrukt, een applicatie in huis haalt met een vooringenomenheid naar Engelstalige landen.’
Duurzaamheidsambities onder druk
Casteels betwijfelt bovendien of Microsoft zijn eigen duurzaamheidsdoelen kan waarmaken. ‘Begin 2025 gaf de Chief Sustainability Officer echter toe dat ze verder van hun doelen staan dan bij de start in 2020. De oorzaak? AI.’ Volgens hem zorgen datacenters en krachtige chips die AI aandrijven voor een grote ecologische voetafdruk.
‘Het persbericht van de Vlaamse overheid over Copilot en duurzaamheid toont weliswaar bewustzijn over de ecologische impact van AI, maar mist diepgang en concrete actie’, besluit Casteels. ‘Door de focus te leggen op tips voor eindgebruikers wordt de verantwoordelijkheid verschoven naar individuele ambtenaren, terwijl cruciale vragen over transparantie, energieverbruik en sociale impact onbeantwoord blijven.’
Lees meer:
