We blijven maar denken en werken in de analoge wereld. De wet Raadgevend referendum en de Kieswet zijn voorbeelden. We moeten nu handelen.
Hebben we eigenlijk een keus? Zou je kunnen beslissen om wel of niet deelgenoot te zijn van de vierde revolutie Naar analogie van de kolenstokers op de moderne trein blijven we denken en werken in de analoge wereld. Digitale werkprocessen worden verstoord, omdat het ‘nu eenmaal’ op papier moet. Om daarna snel weer te scannen en verder te verwerken.
Hoewel die vierde revolutie zich in rap tempo ontwikkelt, hebben we kennelijk wel de keus te bepalen hoe snel we instappen. We, dat is de overheid , waarbinnen ik de regie mag voeren over de Generieke Digitale Infrastructuur, die nodig is om aan te haken bij de maatschappelijke ontwikkelingen.
Ongeveer een jaar geleden meldde ik in een rede aan de Rijksuniversiteit Groningen, dat ook de representatieve democratie te maken zou krijgen met digitalisering. Als het steeds makkelijker wordt dat mensen elkaar vinden, op digitale platforms kennis delen en overleggen dan ontstaat een nieuw besluitvormingsproces. Gemeenteraden zien zich hiermee al geconfronteerd in wijken of op bepaalde thema’s die spelen in de stad . Er wordt serieus overwogen om bevoegdheden van Raden over te dragen. Landelijk speelt nu een digitale actie voor een raadgevend referendum. De inhoud doet hier nu even niet toe; wel dat het GeenPeil gelukt is een natte handtekening digitaal te laten plaatsen. Via de elektronische weg, zo heeft de Kiesraad geconstateerd, wordt rechtsgeldig een stem uitgebracht. En de minister van BZK kan nu bepalen dat een op die wijze uitgebrachte stem niet nog eens op papier hoeft. Dus niet meer printen.
Helaas, hier gaat het mis. De overheid heeft de keus mee te gaan op de digitale weg en in dit geval geeft de wet de minister de mogelijkheid daartoe. Maar….de 300.000 stemmen moeten worden ‘geprint’ om ze daarna officieel in te leveren. Om vervolgens op de overheidsburelen weer te worden gescand en naar Den Haag gestuurd. Wat zijn we aan het doen? Wat houdt ons, de overheid, tegen om, nu er over de rechtsgeldigheid van de digitale handtekening geen juridisch dispuut is, helemaal ‘digitaal te gaan’? Hetzelfde bespeur ik bij de reactie op de initiatiefwet van het Tweede Kamer lid Klein om het digitaliseren van het indienen van kandidatenlijsten voor de verkiezingen mogelijk te maken. Een zekere terughoudendheid om deze kansen te pakken.
De SG van het departement van BZK, dat zo vaak onder vuur ligt, heeft aangekondigd dat de nieuwe werkwijze op zijn departement snel resultaten zal geven. De thema’s democratie, dienstverlening en economie staan centraal. De SG geeft daarbij aan dat de digitale overheid een ‘boost’ (zoals we dat tegenwoordig noemen) op deze drie onderwerpen ondersteunt en mogelijk maakt. Ik ben het zeer met hem eens. Het kabinetsvoornemen Digitaal 2017 kunnen we nog steeds grotendeels halen, maar dan moeten we nu ook handelen. Bij de uitvoering van de wet Raadgevend referendum, bij de Kieswet en noem maar op, moeten we die keuzes maken. Ook dat is een deel van de Generieke Digitale Infrastructuur.
