Zakendoen met China: landelijke richtlijnen helpen lokale overheden
Waarom zou Peking invloed willen op gemeenten als pakweg Bunnik, De Wolden of Nunspeet? Laat staan heimelijk informatie willen onderscheppen? Volgens Clingendael-onderzoeker Ties Dams kunnen decentrale overheden uit andere landen een belangrijke kennispartner vormen. "Ze vormen de poort naar hoogwaardige kennisinstellingen en bedrijven.”
Beeld: Barry Hage
Ties Dams is bij het Clingendael China Center gespecialiseerd in China’s geopolitieke strategie. De banden tussen Nederlandse en Chinese decentrale overheden hebben zijn aandacht. Binnenlands Bestuur en AG Connect concludeerden onlangs in een onderzoek dat er grote verschillen zijn tussen lokale overheden in hun omgang met Chinese partijen. Dams herkent dat. “Ik denk dat het moeilijk is voor gemeenten en provincies om hier goede inschattingen in te maken. Zij hanteren hun eigen perspectief en kunnen de strategische belangen van China niet goed overzien.” Volgens Dams is er sprake van een gecoördineerde strategie vanuit China. “Chinese lokale overheden kunnen zelf invulling geven aan hun banden met Nederlandse lokale overheden, maar uiteindelijk overstijgt de Chinese regering het decentrale bestuur. Die ongelijkheid kan risico’s opleveren.”
Kennis beschermen
Kennisdeling is niet per se kwaadaardig, maar Nederland moet wél in de gaten houden dat China kapitaalkrachtig genoeg is om met kennis verdienmodellen van Nederland over te nemen. “Wij zullen die kennis moeten beschermen, anders worden we voorbijgelopen.” Een ander risico is volgens Dams spionage en heimelijke overdracht van technologie. “Het is niet ondenkbaar dat er – via een gemeente – een Chinese delegatie komt kijken bij een haven en dan snel met de scanner langs een apparaat gaat en daarmee de kennis binnenhaalt over hoe je zo’n apparaat bouwt.”
Chinese bedrijven gaan bij het verzamelen van kennis strategisch te werk. Het komt zelfs voor dat partijen zich voordoen als gemeente- of provinciemedewerkers, terwijl ze in werkelijkheid bij een bedrijf werken. Daarnaast is er nog een risico: politieke beïnvloeding. “China heeft een groot apparaat voor het beïnvloeden van buitenlandse prominenten en bestuurders.”
Tijd voor richtlijnen
Economische belangen van decentrale overheden kunnen botsen met die van het Rijk, stelt Dams. “Decentrale overheden zijn vooral bezig met verbeteren van werkgelegenheid en ondernemerschap, het Rijk kijkt meer naar nationale veiligheid en internationale bondgenootschappen. Hoe besluit je wat prioriteit heeft? Nationale kaders voor wat wel en niet kan zou helpen. Definiëren welke technologie uit China wel en niet kan worden gebruikt kan een begin zijn. Een overzicht van alle relaties op lokaal gebied met China is ook wenselijk.”
Dit is een verkorte versie van het artikel. Het hele artikel is te lezen in iBestuur Magazine #41 van 20 januari 2022.
Nog geen abonnement? Meld u aan voor een (gratis) abonnement via onze website
