Zivver verkocht aan de VS; weer een Europese kans verspeeld
De overname van het Nederlandse techbedrijf Zivver door het Amerikaanse Kiteworks is op het eerste gezicht gewoon marktnieuws. Een succesvolle scale-up wordt overgenomen door een grotere speler, zo werkt de economie, zou je zeggen. Maar achter deze deal schuilt een patroon dat we ons eigenlijk niet langer kunnen veroorloven te negeren: Europa verliest keer op keer controle over haar digitale toekomst.
Zivver biedt veilige e-mail en bestandsuitwisseling, diensten die gebruikt worden door zorginstellingen, gemeenten, rechtbanken en andere publieke organisaties. Geen exotische technologie, maar een essentieel radertje in de digitale infrastructuur van onze samenleving. En precies daarom zou je willen dat zulke technologie in Europese handen blijft.
Toch ging Zivver, net als veel van haar voorgangers, over in Amerikaanse handen. ‘We willen de krachten bundelen met een wereldwijde marktleider die onze visie op zero-access-beveiliging deelt en voldoet aan de strenge Europese normen voor gegevenssoevereiniteit’, zegt Wouter Klinkhamer, CEO van Zivver, volgens nieuwssite Silicon Canals.
Te weinig Europees groeikapitaal
Aan ambitie heeft Zivver dus geen gebrek. Maar er blijkt simpelweg te weinig Europees groeikapitaal beschikbaar. Een Amerikaanse koper biedt vaak het dubbele van de waardering die Europese investeerders bereid zijn neer te leggen. Dat is geen kwestie van sentiment, maar van harde getallen. Of zoals techexpert Bert Hubert het treffend verwoordt: ‘Principes zijn mooi allemaal, maar als een Amerikaan twee keer meer geld biedt dan je bedrijf in Europa gewaardeerd wordt, dan kan je jezelf wel uitleggen dat het helemaal geen gekke keuze is.’
Hubert spreekt uit ervaring, hij verkocht eerder zelf een techbedrijf. Hij heeft begrip voor Zivver, maar hij benoemt ook het patroon: ‘Het is heel lastig voor Europese bedrijven om zich niet aan Amerikanen te verkopen.’ Daarmee raakt hij de kern van het probleem. Europese techbedrijven krijgen zelden de ruimte om uit te groeien tot volwassen spelers die zelf overnames doen. De exit komt meestal te vroeg, niet omdat de ondernemers niet willen doorgroeien, maar omdat het ecosysteem ze niet ondersteunt.
Daarbovenop komt de realiteit dat Zivver, zoals Hubert opmerkt, ‘al grotendeels op Amerikaanse infrastructuur draaide’. Dat ondermijnt het argument van digitale soevereiniteit nog verder. Zelfs als de applicatie Europees is, leeft de data vaak al onder Amerikaanse jurisdictie. En dat maakt de kwetsbaarheid compleet.
Digitale onafhankelijkheid
Het debat over de macht van Amerikaanse techreuzen wordt in Den Haag en Brussel al enige tijd gevoerd, maar de praktijk blijft achter. We voeren discussies over TikTok, maar verliezen ondertussen bedrijven als Zivver, bedrijven die juist een alternatief zouden kunnen bieden voor Amerikaanse dominantie. Niet via regulering alleen, maar door ze te laten groeien tot Europese kampioenen.
Overheidsorganisaties gebruiken Zivver om vertrouwelijke informatie te verzenden. Hiermee raken hun diensten aan de kern van onze digitale infrastructuur. We weten ondertussen allemaal dat Amerikaanse autoriteiten via de Cloud Act toegang kunnen eisen tot data van Europese burgers en organisaties. Waarom beschermen we ons kritieke technologie en data niet tegen buitenlandse overnames als het publieke belang in het geding is?
Voorkom Europese uitverkoop
Blijft de vraag hoe we kunnen voorkomen dat Europese techbedrijven worden overgenomen door Amerikaanse of Chinese techbedrijven. Misschien moeten we eens kijken of we een pan-Europees of nationaal fonds (vergelijkbaar met het Franse Tibi Fonds of het Duitse Zukunftsfonds) kunnen oprichten om te investeren in cybersecurity, AI, cloud en andere sleuteltechnologieën. En stimuleer en faciliteer samenwerking tussen overheid, grote Europese bedrijven en investeerders om tech-startups gezamenlijk op te schalen binnen Europa.
Zivver koos geen slecht pad. De ondernemers hebben gebouwd aan een succesvol product en verdienen lof. Maar dat verandert niets aan het grotere verhaal: als Europa haar digitale toekomst serieus neemt, moet het ophouden met zichzelf uitverkopen.
Lees ook:
