door: Sander Klous | 2 maart 2021
People are more predictable than particles, zo zei de Britse natuurkundige Stephen Wolfram jaren geleden al. Zijn gelijk wordt steeds duidelijker zichtbaar in hoe bedrijven omgaan met data over ons gedrag. Mocht u denken dat u uniek bent en dat uw gedrag niet voorspelbaar is: u zit ernaast. De werkelijkheid is dat we allemaal kuddedieren zijn en ook dat daar veel geld mee te verdienen is door Big Tech.
Populaire en veelbesproken documentaires zoals The Social Dilemma (Netflix) leggen dat bloot voor een breed publiek. De verontwaardiging erover is groot en dat is niet gek gezien de ‘Hollywood Style’ in dergelijke documentaires. Big-techmedewerkers staan als schurken samen voorovergebogen over een scherm jouw surfgedrag te bekijken om vervolgen te high-fiven als ze je weten te verleiden nog even langer op een website te blijven.
Arjen Lubach liet in zijn wekelijkse tv-show zien dat je je punt niet Hollywood style hoeft te maken om toch messcherp te fileren hoe de activiteiten van big tech leiden tot complottheorieën. Toch ontstaat ook daar een wat uit het lood geslagen beeld van de werkelijkheid. Want hoe mooi Lubach zijn punt over de fabeltjesfuik ook maakte, het was verre van nieuw. Internetactivist Eli Pariser sprak vijftien jaar geleden al over de gevaren van deze zogenaamde filter bubble en schreef er daarna een gelijknamig boek over. Pas nu het wordt verpakt als fabeltjesfuik en opgepakt door mainstream media lopen we er achteraan. De realiteit is dat de meeste big-techspelers zich al heel lang realiseren dat er een schaduwkant zit aan hun bedrijfsmodel – dat is gebouwd op de strijd om aandacht – en dat het al jaren erg lastig blijkt om die weeffout op te lossen, vooral door de enorme belangen die er op het spel staan.
Wat me daarom mateloos irriteert is dat de overgrote meerderheid van de hoofdrolspelers in The Social Dilemma tot voor kort zelf miljoenen verdienden aan het mechanisme dat we hierboven als weeffout bestempelen. Nu de tijd er rijp voor is bekeren ze zich tot een ander bedrijfsmodel waarin ze op podia mogen vertellen over de nadelen van dat mechanisme en vinden ze waarschijnlijk manieren om ook daar weer een slaatje uit te slaan. Misschien moeten we ook eens vanuit dat perspectief naar de oprechtheid van hun oneliners kijken. Eigenlijk hebben we een regisseur of programmamaker nodig die een scherp verhaal vertelt en tegelijk de ruimte biedt voor de broodnodige nuance. Niet Hollywood style, maar meer gericht op het filmfestival in Cannes, zeg maar. Mocht u nog iemand weten die aan dat profiel voldoet, dan kom ik graag met hem of haar in contact.