Aan de slag met processen

Echte verandering komt niet voort uit grote visies. En ook niet uit dat ene briljante product. Echte verandering zit in processen. In het doorbreken van wat we doen omdat we we altijd zo deden. Dat maakt die echte verandering tot iets alledaags en ingewikkelds tegelijkertijd.

Bij de digitalisering en technologisering van onze steden is er geen gebrek aan visie. Heel concreet is er bijvoorbeeld de NL Smart City Strategie en meer recent Living in EU. Steeds meer gemeenten schrijven hun eigen visie. En voor wie inzichten nodig heeft, is er op dit moment bijna elke week wel een inspirerend webinar.

Aan producten en diensten is ook geen gebrek. Er is weinig in de openbare ruimte wat niet op de een of andere manier slim is gemaakt. Het ene product is nog briljanter dan het andere.

Toch lijkt het of het maar niet wil vlotten met de digitale transitie. We kijken vol verlangen naar een stip op de horizon waarin al die slimme producten zo normaal zijn geworden dat er geen visie meer aan ten grondslag ligt. Maar ondertussen gaan we door op de manier waarop we het altijd hebben gedaan.

Als we dat willen doorbreken, moeten we juist daarmee aan de slag. Met de manier waarop we het doen. Die manieren zijn vastgelegd in afspraken, processen, normen, afrekenmechanismen, businessmodellen, wetgeving, opleidingen, personeelsbeleid, politieke discussies en alle andere mechanismen waarin we onze samenleving hebben georganiseerd.
We moeten ons realiseren dat als de hele wereld verandert door digitalisering en technologisering dat ook voor onszelf geldt en dat we ons vak opnieuw moeten uitvinden. Een nieuwe manier van ontwerpen, van opdrachtgeverschap, van beoordeling, van politiek voeren.

Daarvoor zullen we die processen eerst moeten leren kennen en soms ook moeten uitvinden. In de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ (die we op 13 mei lanceerden), gaan we daar mee aan de slag. We verzamelen tooling en maken waar nodige nieuwe tools. Die haalbaar, schaalbaar en deelbaar zijn. En die geborgd zijn in onze democratische tradities en bijdragen aan een leefbare wereld.

Dat doen we – gelukkig maar – met een grote groep overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties die dit belang ook zien. Als we processen eenmaal kennen, moeten we ze ons aanleren en ze toepassen. Dat is niet gemakkelijk en alle clichés van vallen en opstaan horen hier ongetwijfeld bij.

Maar het is wel enorm spannend, inspirerend en leuk. Want er is een industriële revolutie aan de gang en wij dragen bij aan de invulling daarvan.

Jan-Willem Wesselink is programmamanager Future City Foundation