Een doe- en denkspoor voor innovatie

In 2015 hebben we de doelen geformuleerd en het netwerk gebouwd, in 2016 gaan we ervoor zorgen dat een aantal pilots in innovatieve dienstverlening wordt opgeschaald tot een landelijke standaard. Zoals de digitale aangifte van overlijden.

Gemeenten en manifestpartijen geven gezamenlijk een krachtige impuls aan overheidsbrede dienstverlening. Dit doen we door in wisselende coalities integraal samen te werken aan concrete pilots. Pilots die ontstonden bij een gemeente of manifestpartij en die worden opgeschaald tot een landelijke standaard, voor overheidsbreed gebruik. Met een aantal van deze pilots gaan we nu een nieuwe fase in, de fase van daadwerkelijke opschaling.
Vanuit de Digitale Agenda 2020 van VNG/KING ondersteunen we deze ontwikkeling, met het programma Innovatief standaardiseren in dienstverlening. Gézieta van den Belt blogde hier eerder over op iBestuur, ik neem voor deze nieuwe fase het stokje van haar over.

Een ‘doespoor’ en een ‘denkspoor’

In 2015 zijn de doelen van onze aanpak helder neergezet en hebben we een sterk netwerk gebouwd om dit in samenwerking te realiseren. Dat netwerk bestaat uit onder meer de manifestpartijen, het Kloosterhoeveberaad, de gemeentesecretarissen van de 100.000+ gemeenten, VDP, NVvB en de VNG (Digitale Agenda 2020). Met al deze partijen vormen we wisselende coalities, afhankelijk van wat een specifieke pilot nodig heeft. In 2016 zetten we de volgende stap, dan gaan we ervoor zorgen dat een aantal pilots resulteren in een overheidsbrede standaard voor dienstverlening.
Als je bezig bent met het verbeteren van dienstverlening dan bestaat het gevaar dat de scope van een project eindeloos uitdijt. Dat is een dilemma, want je wilt graag snel tot een concreet resultaat komen, maar je wilt ook nieuwe inzichten en vragen meenemen. We hebben dit opgelost door voor de pilots te werken met een ‘doespoor’ en een ‘denkspoor’. In 2016 gaan we drie pilots in zo’n doespoor realiseren: de procesverbetering rijbewijzen (voor de heraanvraag van het rijbewijs), digitale verhuisservice en digitale aangifte van overlijden. In het denkspoor geven we de ruimte aan de verbreding en denken we na over een verbetering van het proces voor de toekomst. Bij de digitale aangifte overlijden gaat dat bijvoorbeeld over de positie van de huisarts in de keten en gegevensverstrekking van de gemeente naar de begraafplaats. Dat brengen we allemaal in kaart, maar we gaan de realisatie ervan pas oppakken als de digitale aangifte als zodanig werkt.

We werken aan één standaard

Hoe gaat dat in 2016? Als voorbeeld de digitale aangifte van overlijden. De wet is afgelopen zomer aangepast, zodat begrafenisondernemers nu niet meer naar het gemeentehuis hoeven om een overlijden aan te geven. Digitale aangifte kan inmiddels in een aantal gemeenten, diverse leveranciers hebben dit in hun software opgenomen. Maar dat is niet uitwisselbaar en daar werken wij aan met deze pilot. We maken een standaardformulier, dat wordt ontsloten via het Ondernemersdossier. Dit standaardbericht wordt vervolgens gebruikt in de systemen van de verschillende leveranciers. Gemeenten blijven dus die systemen gebruiken, maar ze hoeven niet meer elk voor zich hun leverancier opdracht te geven om koppelvlakken te maken zodat de software deze berichten kan verwerken. Want dat is straks een standaard. We gaan die standaard landelijk definiëren. We zullen gemeenten mobiliseren om dit te gaan gebruiken en met leveranciers overleggen zodat zij hun systemen tijdig kunnen aanpassen.

Brede invoering

De ervaring die wordt opgedaan met deze pilot en de concrete resultaten effenen de weg voor innovatie van andere producten van de gemeentelijke dienstverlening. Zoals de digitale aangifte van geboorte, huwelijk, echtscheiding en kindererkenning. Dat zijn de meest gebruikte producten van de burgerlijke stand en ze zijn qua proces vergelijkbaar met de digitale aangifte overlijden. Als we hier een slag slaan dan maken gemeenten ineens grote stappen in de digitalisering van hun dienstverlening. Dat is precies de bedoeling van onze werkwijze: een brede implementatie van innovaties die in de uitvoering, door gemeenten en manifestpartijen, zijn bedacht.
Het aantal pilots dat we op deze manier aanpakken wordt in 2016 uitgebreid met een aantal nieuwe pilots die we ook in een doe- en een denkspoor zullen ondersteunen. Daarover meer in een volgend blog.