Overheids Digital Service

Begin september schreef Ingrid Hoogstrate, waarnemend directeur van KING, op iBestuur over de Plus-1 gemeente, opgebouwd rondom een aantal uitgangspunten. Bijvoorbeeld dat de dienstverlening is georganiseerd vanuit de behoefte van inwoners en ondernemers. En dat gemeenten samen doen wat samen kan. Over dat samen doen heb ik wel een concreet voorstel, waar een aantal zaken in samenkomen.

Ik loop al een hele tijd rond met de vraag waarom we als 388 gemeenten (of zijn het er intussen alweer minder??) allemaal op ons eigen houtje maandelijks of tweemaandelijks een brief sturen aan onze inwoners van wie het paspoort of de ID-kaart binnenkort verloopt.

Dat is best een gedoetje……selectie draaien met de juiste personen, brieven afdrukken, zorgen voor verzending, en dat steeds opnieuw in 388 gemeentehuizen. Natuurlijk zijn er al aardig wat gemeenten die dit laten lopen via de Berichtenbox van mijn.overheid.nl, maar ook die gemeenten zullen inwoners hebben die liever de post van de overheid op papier willen blijven ontvangen of die hun Berichtenbox nog niet hebben geactiveerd. Trouwens, het recente rapport van de Nationale Ombudsman laat je wel even achter de oren krabben wat dat betreft… Komt onze digitale boodschap überhaupt wel aan??

Terug naar de paspoorten: die worden toch al flink wat jaren centraal geproduceerd? Er is toch ook een landelijke database waarin de gegevens, en dus ook de vervaldatum, wordt geregistreerd? De tijd van de kaartenbak met groene persoonskaarten ligt al geruime tijd achter ons en het zal onze inwoners worst zijn waar die paspoortbrief vandaan komt.

Waarom dan niet, net als bij je rijbewijs, een landelijke voorziening die de berichten verstuurt dat je paspoort verloopt? Dat kan dan via de Berichtenbox, of als brief op papier als mensen dat liever willen. Lijkt me een stuk efficiënter dan wat er nu gebeurt. Daar moet in regelgeving vast wel wat voor worden aangepast, dit vakgebied een beetje inschattend, maar vooruit: doe eens gek!

Als we die brief dan versturen, dan is dat vanzelfsprekend de prachtige geteste brief, met beeldgebruik, van de gemeente Rotterdam. Esmeralde Marsman (ook Gebruiker Centraal!) heeft niet voor niets de pitch gewonnen tijdens ‘Mensen Centraal’ op 6 september.

Probleem is waarschijnlijk: wie of wat is dan die landelijke voorziening? Daar komen we op een lastig punt. Ik heb het de afgelopen jaren al vaker zien gebeuren dat er voor en door gemeenten prima initiatieven worden opgetuigd, maar waar dan vervolgens geen beheer of doorontwikkeling voor wordt geregeld. Daar is dan geen ‘club’ voor, want VNG/KING doet dat soort dingen niet. En Logius niet. En ICTU niet.

Maar wie dan wel?

Ik kan zo een hele rits samen-onderwerpen voor gemeenten bedenken die uitstekend landelijk geregeld of beheerd zouden kunnen worden. Maar dan wel door een club die daar ook op ingesteld en ingericht is, met de juiste expertise aan boord waar zeker in veel kleine en middelgrote gemeenten geen menskracht voor is. Of waar de benodigde deskundigheid überhaupt niet in beeld is. En met een vuist naar de grote leveranciers, dat zou ook helpen.

Eigenlijk wil ik in Nederland gewoon een ODS, een Overheids Digital Service, afgekeken van de Government Digital Service in Engeland. Tot het zover is blijven we gewoon lekker lokaal allemaal dezelfde dingen doen en verzinnen. Wat een boel wielen moeten er in al die gemeentehuizen liggen…

Carolien Nicolai is beleidsmedewerker digitale dienstverlening bij de gemeente Zeewolde en lid van het actieteam Gebruiker Centraal