Strak georkestreerde koppelvlakken

Als ik een paar dagen per jaar college mag geven voor aanstormend talent, gebruikt deze krullenjongen de veelbesproken ‘Fyra’ nog wel eens als smaakmakende casuïstiek.

Huh, Fyra, geheugen even opfrissen? Was dat niet die prachtig Italiaans vormgegeven hogesnelheidstrein die direct na gebruik al onderdelen verloor? Waar sprake was van heuse batterijbrand? Die al na 40 dagen trouwe dienst van het spoor werden gehaald? En waar zo’n slordige 10,8 miljard euro aan gemeenschapsgeld in was geïnvesteerd? Holadiee, niet zo wonderlijk dus dat die openbare verhoren van de afgedwongen parlementaire enquête dan ook meer dan boeiend waren. Kernvraag is natuurlijk: wat was hier aan de hand, waarom ging het zo gruwelijk mis? Wat mij betreft een schitterend voorbeeld van wat we vandaag de dag veel zien in een wereld die bol staat van ‘maakbaarheid-voorspelbaarheid-schijn-risico-reductie’. Dáárom dat deze case dan ook zo interessant is om te ontleden in een leergang met ambitieuze cursisten.

Als je in die Fyra duikt, dan kun je het hebben over aanbestedingsperikelen. Of over die fundamentele weeffout die rond de eeuwwisseling is ontstaan: na verzelfstandiging van de NS moest het spoorbedrijf zich ontwikkelen tot een commercieel bedrijf, maar bleef tegelijkertijd compleet in overheidshanden – waarmee het moest voldoen aan door de politiek geformuleerd beleid. Tsja, leuk en aardig, tot je dienst, maar niet de kern van het vraagstuk. Want het grootste issue in deze casus is het feit dat alle relevante partijen – denk aan: het ministerie, de inspectie, de Tweede Kamer, de NS, de Belgen, de Italianen, et cetera – zich keurig aan hun taakomschrijving hebben gehouden. Iedereen heeft de bestelde puzzelstukken met de grootste zorg afgeleverd. Jawel. Maar niemand is in staat geweest van al die afzonderlijke delen één vloeiend geheel te maken. Met strak georkestreerde koppelvlakken tussen al die delen – gericht op verzilvering van dat hogere doel: de mobiliteit voor de reiziger. Om zo de stap te zetten van afzonderlijke producten of diensten naar een geïntegreerde performance: van lamp naar licht, van HR-ketel naar klimaat of van voertuig naar mobiliteit. In de geest van good old Steve Jobs: ‘you got to start with the customer experience and work backwards to the technology’.

Ingewikkeld: zeker en vast. Onmogelijk: dacht het niet. Kijk maar naar bijgaand filmpje over de experience week connected transport. Waar we met alle relevante spelers op vlak van smart logistics (verladers, vervoerders, vrachtwagenfabrikanten, wegbeheerders, data=telecom en softwareleveranciers, technische installateurs, overheden, kennisinstellingen) een fantastische performance hebben neergezet, waarmee producten sneller, efficiënter, duurzamer én veiliger van A naar B worden getransporteerd. Met niet een organisatiebelang als twijfelachtig middelpunt, maar de gemeenschappelijke maatschappelijke relevantie als hogere doel. Vanuit een netwerk of community.

Want laten we wel zijn: onze wereldeconomie wordt vandaag de dag gekenmerkt door complexe, steeds flexibelere samenwerkingsverbanden. Dáárom dat het zo essentieel is dat de leiders van morgen zich ontwikkelen tot netwerkleiders: professionals die begrijpen hoe je teams en organisaties – met uiteenlopende taken en belangen – vloeiend laat samenwerken. Waarbij ook concurrenten op delen van het proces prima met elkaar vanuit een win/win gedachte (knip tussen competitieve en non-competitieve samenwerking) iets gemeenschappelijks kunnen neerzetten. Ieder vanuit eigen rol en verantwoordelijkheid, maar wel met elkaar gericht op dat collectieve doel. At the end of the day gericht op de beantwoording van de bekende ‘what’s in it for me’ vraag. Niets mis mee, immers: eigen belang is de beste driver voor samenwerking!

Iets in mij zegt dat netwerkleiderschap een essentiële asset vormt bij het oplossen van onze toekomstige uitdagingen. Om zo handelend vanuit een ecosysteem met alle relevante stakeholders gezamenlijk stappen te zetten. Waarbij het organisatiebelang van alle participerende spelers ondergeschikt is aan dat gemeenschappelijke hogere doel. En uit ervaring weet ik dat zo iets pas werkt als de hoogste bazen van de actief deelnemende partijen dat begrijpen. Dat gedachtegoed middels dagelijks voorbeeldgedrag supporten. Zoals we geleerd hebben van de grote Truman: ‘it-is-amazing-what-you-can-accomplish-if-you-do-not-care-who-gets-the-credit’.

Dirk-Jan de Bruijn is programmadirecteur Tulip Truckplatooning, een IenW/Rijkswaterstaat initiatief.