What got you here, won’t bring you there!

Begon dit jaar direct goed: participeerde aan de Connekt smart mobility studiereis met inspirerende bezoeken aan Silicon Valley en de Las Vegas Consumer Electronics Show – staalkaart van wat technologisch mogelijk is. Om zo met eigen ogen te kunnen zien wat er allemaal aan de hand is in de wereld van mobiliteit. In de geest van Confucius: schrijf het op ik vergeet het, laat het me zien ik onthoud het maar laat het me voelen ik interneer het. Nou, dat is wel gelukt hoor!

De meest dominante conclusie van dit tripje: het gaat allemaal véél sneller dan wij denken. Langetermijnagenda’s met een looptijd van een decennium zijn binnen één jaar bijgesteld naar een scope van drie jaar. Jawel! Alle automobielfabrikanten en toeleveranciers zijn volop aan de slag en investeren gigantische bedragen. Waar in het recente verleden nog werd gekoketteerd met zaken als ‘krachtige/zuinige motor’, ‘aerodynamisch front’, ‘safety first’ heeft iedereen het nu over connected, selfdriving en autonomous. Wat in hoge mate wordt veroorzaakt door toepassing van artificiële intelligente software – software die onze gedragspatronen leert kennen, die leert van gebruik. Wat uiteraard een geweldige boost geeft aan de time-to-market. Daarnaast maken video, sensoren, platform, 5G, GPS (aanvullende standaarden) accurate en zeer regelmatige data-inwinning zodanig mogelijk dat dit geen beperkingen in toepassing oplevert. Meerdere aanbieders beloven concrete toepassingen (zelfs in de stad) met jaartallen (2019, 2020) die angstvallig dichtbij liggen – en level 4 (high automation) al in 2021 in de showroom! Niet zo gek dat bedrijven als Ford zich nu positioneren als ‘auto and mobility company’. En begrijpelijk dat videodiensten als Netflix nu al rekening houden met een extra kijktijd van al die verveelde filerijders …

Mocht je zorgen hebben over de gebruikersacceptatie: in minder dan twee jaar tijd is Uber volledig geïntegreerd als mobiliteitsaanbieder in Silicon Valley – en breed omarmd door het publiek – waarmee de traditionele taximarkt volledig is weggevaagd – maar wat by the way ook het busvervoer raakt.
En dat sciencefiction werkelijkheid wordt bleek uit ons bezoek aan Hyperloop One Test Track in de Nevada-woestijn (investering meer dan honderd miljoen dollar): dé vleesgeworden ‘gamechanger’. Modulaire pods worden afgeschoten in een bijna vacuüm buizenstelsel, om zo razendsnel (meer dan 1.800km p/u) gecombineerd vervoer van personen en goederen mogelijk te maken. Qua opzet te vergelijken met een glasvezelnetwerk. Dit voorjaar wordt er getest; als dat succesvol verloopt is dit concept als écht revolutionair te betitelen. Men claimt zelf dat dit sinds de introductie van vliegen (begin vorige eeuw) dé next step op het vlak van transport en mobiliteit is – waarmee niet alleen reistijden maar ook de huidige mobiliteitsdilemma’s (model shift, synchromodaal) tot het verleden gaan behoren.

Consequenties: wat betekent dit?

De technologie ontwikkelt zich exponentieel. Dat betekent dat we als overheid snel een been moeten bijtrekken (onderlinge samenhang, acceptatie customerjourney, aanpassing wet/regelgeving en infrastructuur). Want willen we in charge blijven op het terrein van mobiliteit – gerelateerd aan onze overheidstaken als veiligheid, duurzaamheid en doorstroming – dan is het onontkomelijk dat we op onderstaande terreinen meters gaan maken:

• Méér leiderschap. We zullen in cocreatie mét onze 4O-partners een beeld moeten gaan vormen van hoe ons wenkende perspectief er uit gaat zien: wat er qua concept staat over 3 jaar. Een soort van ‘streep op de horizon’. Uiteindelijk uitmondend in een vorm van een gedragen roadmap 2020.
• Méér samenhang. De fase van ‘duizend bloeiende bloemen’ is voorbij. Er moeten nu samenhang en verbinding gecreëerd worden. Dus niet alleen ‘doing’, vooral ‘learning by doing’: next level steps, gebaseerd op hetgeen we hebben geleerd. Van verbreden (opnieuw het wiel uitvinden) naar verdiepen (op basis van het geleerde volgende stappen zetten, stappelen van bestaande smart mobility bouwstenen). Cruciaal daarbij is de transparantie van de bijdrage die deze initiatieven leveren aan de realisatie van onze hogere doelen.
• Koppeling met de running business. Aanbodgerichte innovaties zijn leuk (en zeker noodzakelijk), maar de stap ná de innovatie moet beter worden georganiseerd. Middels een soort van ‘Innovatieagenda 2020’ vanuit de running business. Waarbij het aanbod van en vraag naar innovaties elkaar frequent ontmoeten als voeding voor die innovatieagenda. Niet zo vreemd dat men in Silicon Valley de mond vol had van CIAAS: Corporate Innovation As A Service.
• Brede omarming van een andere wijze van innoveren: design thinking. Gebruikmakend van experimenteren, living labs, regelvrije zones en prototypen. Waarbij je prototypes test op het uiteindelijke publiek – op de openbare weg. Design thinking is een iteratieve (herhalende) aanpak waarbij nauw wordt samengewerkt tussen alle verschillende disciplines (klanten, medewerkers, productontwikkelaars, politici, burgers) – van de 4O’s – onderstreept hebben van een veilige omgeving.
• Casuïstiek als driver om de krachten te bundelen tussen smart mobility/testaanbieders. Een showcase als vervolg op de truckplatooning challenge moet energie geven om zo het handelen vanuit afzonderlijke instituties en spelers te transformeren naar de mate waarin we schouder aan schouder actief zijn met implementatie van smart mobility – ieder vanuit eigen rol en verantwoordelijkheid.

Tsja, een fikse opgave. Over een veelheid van instituten en sectoren heen. Die allemaal hun eigen agenda, belangen en niet te vergeten governance hebben. Waarbij we ook razendsnel moeten schakelen. Iets in mij zegt dat deze ontwikkeling het dan ook rechtvaardigt om naar analogie van de Deltacommissaris en de Digicommissaris nu ook een Mobiliteitscommissaris te benoemen. Om zo zowel nationaal als internationaal (exportproduct!) om dit terrein onze trekkersrol te kunnen blijven vervullen. Alles gericht op een veiligere, schonere en snellere mobiliteit!

Dirk-Jan de Bruijn is directeur Innovatiecentrale – waar nieuwe smart mobility applicaties real life worden getest – zowel in een living lab als op de openbare weg.