2016: techniek of toepassing?

Iets in mij zegt dat als je zo’n slordige veertig columns op iBestuur hebt geplaatst in de afgelopen jaren je best mag meepraten. Die invitatie (aan mezelf) pak ik dan ook graag op: met twee handen. Heb in de kerstvakantie – in de geest van ‘il faut reculer pour mieux sauter’ – wat gewinkeld in de iBestuur-wijngaarde.

Merendeel van de input met plezier gelezen. Maar toch knaagt er iets. Want als je er met enige afstand naar kijkt gaan net iets te veel bijdrages over de invulling van de bekende ‘hoe’-vraag – waar ik mezelf trouwens ook schuldig aan heb gemaakt. Niet zo vreemd overigens, het is (en blijft) een interessant onderwerp. Voer de woorden ‘Elias’ of ‘BIT’ maar eens in en je krijgt werkelijk een diarree aan betogen te lezen – allemaal voorzien van goed bedoelde adviezen over hoe het toch beter kan …
Tsja. Maar met Simon Sineks ‘Golden Circle’ in gedachte lijkt de ‘waarom’-vraag net een tikje interessanter: waarom doen we dat ICT-project eigenlijk? Wat is de outcome? Want dán kijken we namelijk naar de toepassing. Hoe we voor onze burgers klantwaarde kunnen creëren: snelheid, gemak, service, nieuwe diensten, meerdere keuzemogelijkheden, et cetera. Anders gezegd: hoe we met slimme ICT-applicaties nieuwe toepassingen kunnen realiseren. Niet zozeer gericht op het optimaliseren (‘doing the same things better’), maar op het vernieuwen (‘doing good, by doing new things together with others’). Met ICT als enabler. Om zo stappen te zetten gericht op systeemvernieuwing.

Als je zo’n oproep doet moet je zelf natuurlijk het goede voorbeeld geven. Ik probeer even. As we speak ben ik in het kader van ons Europees voorzitterschap aan de slag met het operationaliseren van een EU Truck Platooning Challenge (www.eutruckplatooning.com). Begin april komen er vanuit meerdere Europese steden vrachtwagens in platoons (onderling ‘geconnected’) over de openbare weg naar de Maasvlakte. Om zo mét elkaar als netwerk (autoriteiten, industrie, logistieke dienstverleners, kennisinstellingen en belangenorganisaties) stappen te gaan zetten om in de komende jaren nieuwe logistieke concepten te operationaliseren. En dan de ‘waarom-vraag’: er komen nu zo’n twaalf miljoen containers aan in de Rotterdamse haven, waarvan de helft via de weg landinwaarts wordt vervoerd. De verwachting is dat dit aantal de komende tien jaar zal gaan verdubbelen naar zo’n 20-25 miljoen. Nu zal het marktaandeel van wegtransport in de komende jaren weliswaar gaan dalen (van de helft naar eenderde), maar dat betekent wel dat het aantal containers dat via de weg z’n eindbestemming vindt in het komende decennium nog zo’n 50 procent gaat stijgen. Jawel. En omdat we geen tienbaans A15 willen, moeten we dus andere toepassingsvormen van transport implementeren. Zoals platooning. Want nu internetshoppen écht is doorgebroken – waarbij we het normaal vinden om ’s avond tot elf uur te kunnen shoppen om het de volgende dag al in huis te hebben om vervolgens gemiddeld 40 procent van de aankopen weer te retourneren – kun je je voorstellen welk effect dat gedrag genereert op mobiliteit en logistiek. Kort & goed: truck platooning (in feite ‘slim asfalt’) géén ‘nice-to-have’, maar absoluut ‘must-have’!

Mag ik daarom in de geest van Bill Clinton’s campagne uit 1992 (‘It’s the economy, stupid!’) de volgende slagzin lanceren: ‘laat zien dat het werkt: het gaat om toepassingen, suffie’! Om daarmee een appèl te doen op de collega-columnisten om met klinkende voorbeelden te komen van ICT-toepassingen gericht op het creëren van aanwijsbare publieke waarde in de wereld van openbaar bestuur, van veiligheid, van zorg en welzijn, van mobiliteit, van sociale zekerheid, van onderwijs, van cultuur, et cetera. Waarbij innovatie sterk is verbonden aan het businessmodel, gebaseerd op overvloed – niet op schaarste – waar informatie een centrale rol vervult – en niet het geld – gebruikmakend van een snel schaalbare interne structuur gebaseerd het meeliften op andermans eigendom – met een gebruiker die tegelijkertijd ook producent kan zijn.
Want één ding weet ik zeker: alleen zo weten we het patroon van dat verstikkende micromanagement – met al dat bijbehorende getut – te doorbreken!