Adoptie van gekwalificeerde elektronische handtekeningen in Europa stap dichterbij
Een van de belangrijkste eisen van de herziene eIDAS-verordening is dat burgers met hun wallet kosteloos gekwalificeerde elektronische handtekeningen moeten kunnen zetten voor particulier gebruik. Tijdens een Europese hackathon op 19 en 20 september in Den Haag lukte het om meerdere wallets aan elkaar te koppelen en een werkende oplossing te demonstreren.
35 architecten en ontwikkelaars uit 12 verschillende Europese lidstaten werkten tijdens de hackathon aan de ontwikkeling van de Europese digitale identiteitswallet (EUDI wallet). Gedurende twee intensieve dagen slaagden de deelnemers erin om via standaard koppelvlakken verbinding te leggen tussen meerdere Europese wallet-implementaties en verschillende vertrouwensdienstverleners voor gekwalificeerde certificaten. Deze prestatie toonde aan dat de dienstverleners klaar zijn om burgers op schaal te ondersteunen bij het zetten van gekwalificeerde elektronische handtekeningen met de EUDI wallets.
Het belang van eIDAS
Om te begrijpen waarom deze hackathon zo’n cruciale mijlpaal is, moeten we een stap terugnemen naar mei 2024. In deze maand werd de herziene eIDAS-verordening van kracht. Deze verordening verplicht Europese lidstaten om ervoor te zorgen dat al hun burgers uiterlijk in 2026 beschikken over een Europees erkende digitale wallet. Deze wallets stellen burgers in staat om op een veilige manier hun identiteitsgegevens te delen en zichzelf online te authentiseren. De verplichting geldt niet alleen voor publieke instanties, maar ook voor grote bedrijven en online platformen, die de wallet moeten accepteren.
Een van de belangrijkste eisen van de herziene verordening is dat burgers met hun wallet kosteloos gekwalificeerde elektronische handtekeningen moeten kunnen zetten voor particulier gebruik. Dit is precies het onderwerp dat centraal stond tijdens de hackathon.
Gekwalificeerde elektronische handtekeningen
Om de implementatie van de herziene eIDAS-verordening te versnellen, zijn er vier grootschalige pilots (Large Scale Pilots, LSP’s) gestart. Een van deze pilots heet Potential, waarbij 140 publieke en private partijen in Europa samenwerken om de EUDI wallet te integreren met de bestaande markt voor gekwalificeerde elektronische handtekeningen .
Tijdens de hackathon in Den Haag stond een specifieke use case centraal, waarbij een burger uit een ander Europees land de handtekening gebruikte voor het openen van een bankrekening in Griekenland. De deelnemende partijen slaagden erin om meerdere wallets aan elkaar te koppelen en een werkende oplossing te demonstreren waarbij gebruikers vanuit verschillende lidstaten documenten konden ondertekenen.
Remco van Wijk, COO van Cleverbase en medeorganisator van de hackathon, benadrukte tijdens het evenement dat de opkomst van de EUDI wallets een cruciale stap is in het veilig delen van informatie en het zetten van gekwalificeerde handtekeningen op schaal. “We zijn hier op een bijzondere manier ingerold,” vertelt hij. “Sinds 2018 werken wij met publieke en private partijen onder de naam Trusted Information Partners samen aan een vertrouwensecosysteem voor veilige informatieverwerking, gebaseerd op eIDAS. Het werk waar wij toen mee begonnen, bleek perfect te passen in de nieuwe eIDAS-verordening en de ontwikkelingen rondom de EUDI wallets.”
Remco van Wijk wijst erop dat het corona-tijdperk een enorme boost gaf aan werken op afstand, wat heeft bijgedragen aan de snelle adoptie van digitale oplossingen. “Naast partijen van het eerste uur zoals NVM, ING, Visma Connect, Logius en de Belastingdienst is ons samenwerkingsverband inmiddels uitgegroeid tot een omvangrijke groep van vertrouwensdiensten, softwareplatformen, gegevensverwerkers en beleidsmakers zoals de ministeries van Binnenlandse Zaken en Economische Zaken”
Cross-border Interoperabiliteit
De hackathon draaide om cross-border interoperabiliteit, waarbij verschillende Europese leveranciers met elkaar samenwerkten om een open ecosysteem voor gekwalificeerde handtekeningen te demonstreren. Sander Dijkhuis, een van de sleutelfiguren achter de hackathon, benadrukte dat de grote prestatie van het evenement was dat er niet alleen gesproken werd over theoretische oplossingen, maar dat er ook daadwerkelijk werkende technologie werd getoond.
“Het bijzondere aan deze hackathon is dat we hebben aangetoond dat een open ecosysteem mogelijk is waarbij de verschillende componenten uit eIDAS als legoblokjes kunnen worden ingezet om online processen flexibel te ondersteunen,” vertelt Dijkhuis. “We hebben laten zien dat gebruikers uit verschillende lidstaten, zoals Oostenrijk en Nederland, met hun wallet documenten kunnen ondertekenen. De dienstverleners die gekwalificeerd ondertekenen nu al faciliteren, kunnen per wallet verschillen, zonder dat de gebruiker of de betrokken bank hier iets van merkt.”
Dijkhuis benadrukt ook dat banken de flexibiliteit hebben om hun eigen oplossingen voor gekwalificeerde handtekeningen te kiezen, wat betekent dat er ruimte is voor maatwerk en specifieke eisen, afhankelijk van de sector en de use case. “We gaan dit zien bij banken die het ondertekenen voor professionals willen ondersteunen, één oplossing zoeken voor mensen met en zonder wallet of gewoon specifieke aanvullende eisen aan de onderteken flow stellen”
Klaar voor de Toekomst
Volgens Van Wijk ligt de kracht van deze hackathon en de resultaten die behaald zijn in het feit dat de bestaande oplossingen voor gekwalificeerde handtekeningen niet vervangen hoeven te worden, maar juist schaalbaarder zijn gemaakt. “Partijen kunnen morgen al starten met gekwalificeerd ondertekenen, zonder angst dat ze op het verkeerde paard wedden,” aldus Van Wijk, “en ik ben trots dat het harde werk van al deze partijen breed gedeeld kon worden”
Op de tweede dag van de hackathon vonden kennissessies plaats over eIDAS, gericht op beleidsmakers, managers en andere geïnteresseerden. Deze sessies boden diepgaand inzicht in zowel de technische als de beleidsmatige aspecten van de eIDAS-verordening, maar toonden ook wat onder eIDAS nu al mogelijk is. Dit alles zorgde er voor dat er aan het einde van de dag meer dan 100 mensen uit zowel de business- als de technische hoek aanwezig waren om de demonstratie van de behaalde resultaten van de hackathon te aanschouwen en getuige te zijn van deze belangrijke stap richting grootschalige adoptie van gekwalificeerde elektronische handtekeningen in Europa.
Lees ook:
