Het Ravijnjaar 2026 nadert. In deze blog leggen we uit wat het Ravijnjaar betekent voor gemeenten en welke oplossingen er zijn.
Wat is het Ravijnjaar 2026?
De financiering van gemeenten en provincies verloopt volgens de ’trap-op-trap-af-systematiek’. Dat wil zeggen dat de financiering meebeweegt met de uitgaven van het Rijk: als het Rijk meer uitgeeft, krijgen gemeenten meer. Maar bij bezuinigingen worden zij ook gekort.
Eind 2025 loopt het huidige financiële systeem af, in 2027 gaat het nieuwe systeem in. We zitten dus een jaar zonder financieel systeem. Het jaar 2026 is een overbruggingsjaar waarin we weer in de trap-af-systematiek terechtkomen. Er ontstaat een financieel gat, een ‘ravijn’. Gemeenten moeten rekening houden met een bezuiniging van gemiddeld 2,5 tot 3 miljard euro.
Wat gaat er financieel veranderen voor gemeenten in 2027?
In 2027 wordt de trap-op-trap-af-systematiek als financieel systeem losgelaten. De grootte van het Gemeentefonds is vanaf dan afhankelijk van het bruto binnenlands product (bbp). Verder worden specifieke uitkeringen (SPUKS) grotendeels afgeschaft. Het geld dat hierdoor vrij komt, wordt toegevoegd aan het Gemeentefonds en is vrij te besteden voor gemeenten.
Wat zijn de risico’s van het Ravijnjaar 2026?
De afschaffing van de SPUKS en het krimpen van het Gemeentefonds brengt dus flinke bezuinigingen met zich mee. Deze bezuinigingen hebben direct invloed op essentiële voorzieningen en dienstverlening, zoals jeugdzorg, woningbouw en infrastructuur.
Veel gemeenten maken nog gebruik van van verouderde systemen. Deze systemen kosten veel tijd en geld. Ze vereisen een expertise, die niet iedere gemeente in huis heeft. Het inhuren van een expert neemt ook risico’s met zich mee, zoals hoge kosten, geen duurzame verbetering en toenemende afhankelijkheid van externe experts.
Daarbij moeten gemeenten ook rekening houden met de Roemernorm, die stelt dat maximaal 10% van de personeelskosten naar externe ICT-inhuur mag gaan [1].
Het ziet er niet rooskleurig uit voor gemeenten, maar er zijn kansen om risico’s en impact te beperken, zowel door intern efficiënter te werken als door externe steun te organiseren. Veel gemeenten voelen namelijk de noodzaak om op landelijk niveau hun zorgen neer te leggen, in de hoop dat er aanvullende maatregelen komen. Hieronder vind je een overzicht van mogelijke steunmaatregelen voor gemeenten in 2026.
Mogelijke steunmaatregelen voor gemeenten in 2026
Gemeenten en provincies vragen om steun aan de overheid om het Ravijnjaar te overbruggen. Er wordt gesproken over verschillende scenario’s, zoals:
- Gemeenten ontvangen tijdelijk een financiële injectie van 1 miljard euro.
- De huidige financieringssystematiek blijft een jaar langer van kracht.
- Gemeenten krijgen meer vrijheid om eigen belastingen te heffen.
- De verdeling van het Gemeentefonds wordt herzien.
- Er komt een speciaal overbruggingsfonds.
- Het Gemeentefonds wordt structureel verhoogd.
- Taken zoals jeugdzorg worden bij gemeenten weggehaald.
- Meerjarige financiële afspraken zorgen voor voorspelbaarheid en zekerheid.
Er is nog geen definitieve oplossing vastgesteld, er is ook geen zekerheid dat er een tijdelijke financiële maatregel wordt getroffen.
Ravijnjaar effectief doorstaan met digitale oplossingen
Gemeenten kunnen niet blijven wachten op een oplossing vanuit het Rijk. Ze moeten rekening houden met flinke bezuinigingen in 2026. De Roemernorm, die stelt dat maximaal 10% van de personeelskosten naar externe ICT-inhuur mag gaan [1], maakt het extra uitdagend om de digitale dienstverlening op peil te houden. No-code software biedt hierbij een strategische oplossing.
Lees ook: Digitaliseren als overheid: waarom je moet kiezen voor no-code
Met no-code platforms zoals de Atabix Suite heb je de volledige regie over jouw digitale systemen. Medewerkers kunnen zelf processen ontwerpen en aanpassen, zonder afhankelijk te zijn van externe consultants of programmeurs. Dit levert niet alleen directe kostenbesparingen op, maar maakt de organisatie ook wendbaar in tijden van verandering. Het maken van gewone software duurt vaak maanden en kost veel geld omdat je experts moet inhuren. Met no-code kunnen je eigen medewerkers meteen zelf aanpassingen maken in het systeem.
Het is belangrijk om zelf controle te hebben over je systemen, zeker met het Ravijnjaar 2026 in zicht. De Atabix Suite is makkelijk in gebruik, medewerkers kunnen zelfstandig hun processen optimaliseren. De software is veilig en beschermt alle persoonlijke gegevens. Zo kan je, ook in financieel uitdagende tijden, blijven werken aan een organisatie die klaar is voor de toekomst.
[1] Nog veel onzekerheid over het Ravijnjaar, Binnenlands Bestuur, 2025
Bereid je voor op het Ravijnjaar 2026
Slimme oplossingen voor betere werkprocessen
De Atabix Suite biedt gestandaardiseerde producten die naadloos samenwerken. Gebruik één of meerdere oplossingen, van zaaksysteem tot klantportaal. Bekijk de Atabix Suite.
