Complexiteit beleid en regelgeving staat productiviteit overheid in de weg
Uit onderzoek van IPSE Studies blijkt dat bij de meeste uitvoeringsorganisaties meer personeel nodig is om de taken uit te voeren, met negatieve gevolgen voor de productiviteitsgroei. ‘Mogelijk hangt dit onder andere samen met de toenemende complexiteit van beleid en wet- en regelgeving’, constateert het onderzoeksbureau. De onderzoekers noemen het ‘een opvallende tendens in een tijd van digitalisering en sterke groei van automatiseringsmogelijkheden’.
Het merendeel van de organisaties laat tussen 2006 en 2022 een negatieve productiviteitgroei zien, twee derde daarvan is actief op het terrein van justitie en veiligheid. De IND vormt hierop een uitzondering. Dit agentschap realiseert in deze periode juist een flinke productiviteitsgroei (gemiddeld bijna 3% per jaar), een groei die alleen overtroffen wordt door het CBS.
De productiviteitsgroei van de andere uitvoeringsorganisaties (UWV, SVB en RDW) is geringer, maar wel hoger dan de gemiddelde jaarlijkse productiviteitsgroei van de marktsector (0,4%). Evenals de J&V-organisaties laten ook Rijkswaterstaat, het Kadaster en het CBR een productiviteitsdaling zien, al is die relatief beperkt.
Arbeidsintensiteit toegenomen
De arbeidsintensiteit is bij 10 van de 14 uitvoeringsorganisaties toegenomen. Vooral het aandeel van de personeelsinzet van het OM, UWV, CJIB, Rechtspraak en Rijkwaterstaat is sterk toegenomen.
De vraag is echter of de aanname dat technologische innovaties automatisch tot een verhoging van de productiviteit gaat leiden wel één op één op kan gaan voor de publieke sector. De overheid is geen bedrijf en heeft te maken met complexe besluitvormingstrajecten en wetgeving.
Datagedreven werken staat bij veel uitvoeringsorganisaties hoog in het vaandel, maar ze worden ‘tegengehouden’ door strenge privacywetgeving. De overheid moet immers meer dan bedrijven rekening houden met publieke waarden en ethische randvoorwaarden.
Kees Verhoeven schreef er onlangs nog een pittige blog over.
Lees ook:
